II. Xu hướng thị trường
Thị trường bao bì nhựa của Thụy Điển tiếp tục tăng trưởng và dự báo
trong tương lai sẽ tiếp tục tăng. Bao bì nhựa đã thay đổi cách thức
hoạt động của ngành bao bì. Các giải pháp đóng gói nhẹ, bền và thoải
mái cho người sử dụng là những yếu tố đã làm tăng việc sử dụng nhựa làm
vật liệu đóng gói trên toàn thế giới. Bao bì nhựa đã đạt được sức hút
đáng kể trong ngành chăm sóc sức khỏe do tính chất ngăn cản cao, thời
hạn sử dụng lâu dài và độ bền.
Vấn đề bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là ưu tiên hàng đầu cho
các nước Bắc Âu nói riêng. Nhằm thực hiện Chỉ thị (EU) 2018/851 ngày
30/5/2018 sửa đổi Chỉ thị số 2008/98/EC về rác thải, các quốc gia Bắc
Âu đều có các Chương trình nhằm thực hiện Chỉ thị này như Hệ thống tăng
cường trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà bán buôn, nhập khẩu và người
tiêu dùng. Tất cả đều phải có trách nhiệm thu gom rác thải bằng nhựa để
tái chế. Do vậy, người tiêu dùng Bắc Âu và Chính phủ các nước ngày càng
đặt ra yêu cầu cho các sản phẩm tiêu dùng phải bền vững, ít tác động
đến môi trường.
Theo Chỉ thị (EU) số 2019/904
của Nghị viện và Hội đồng Châu Âu ngày 5/6/2019 về việc giảm tác động
của các sản phẩm nhựa nhất định đến môi trường (Chỉ thị SUP), vào ngày
3/7/2021, các nước thành viên của Liên minh Châu Âu phải đảm bảo không
được đưa một số sản phẩm nhựa sử dụng một lần vào thị trường EU.
Nhằm thực hiện quy định của EU, Đan Mạch và Na Uy đều đã ban hành các
quy định cấm tiếp thị các sản phẩm nhựa dùng một lần. Thụy Điển sẽ sớm
có quy định cụ thể, tuy nhiên nội dung cơ bản vẫn theo quy định
2019/904 của EU hoặc có thể khắt khe hơn. Theo đó, các thương nhân
không được tiếp thị các sản phẩm nhựa dùng 1 lần gồm: tăm bông, dao kéo
(nĩa, dao, thìa, đũa), ống hút, que khuấy đồ uống, gậy dùng để gắn vào
bóng bay, hộp đựng thực phẩm và hộp đựng đồ uống, cốc uống làm từ
polystyrene giãn nở. Thương nhân cũng không được tiếp thị các sản phẩm
làm bằng nhựa có thể phân hủy oxo (oxo-degradable plastic). Do vậy, các
doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm là nhựa sử dụng một lần đều chuyển
sang cung cấp các sản phẩm thay thế như tre, gỗ, hay nguyên vật liệu tự
nhiên như lá cây, bã mía… hoặc các mặt hàng làm bằng nhựa có thể tái
chế và tái sử dụng.
Cùng với đó, EU đã ban hành kế hoạch hành động European Green Deal và
đặt mục tiêu giảm lượng khí thải 60% vào năm 2030 so với năm 1990 và
đặt mục tiêu dài hạn đạt khí hậu trung hòa vào năm 2050. Nhằm thực hiện
Chương trình hành động của EU, các nước Bắc Âu cũng ban hành chương
trình hành động quốc gia để giảm lượng khí thải phát ra với mục tiêu
đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2045.
Việc sản xuất và sử dụng nhựa ngày nay cũng đặt ra những thách thức
lớn. Giống như các vật liệu khác, nhựa phải được điều chỉnh để trở
thành một phần của nền kinh tế tuần hoàn, để giảm thiểu tác động đến
môi trường và khí hậu, giảm thiểu việc xả rác, thải nhựa và các chất
độc hại ra môi trường.
Do vậy, trong thời gian tới, người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản
xuất và cung cấp sản phẩm có xu hướng chuyển sang tiêu dùng các sản
phẩm thân thiện và giảm tác động đến môi trường, như:
- Sản phẩm nhựa nhỏ hơn và nhẹ hơn: Do xu hướng ngày càng tăng
của các sản phẩm bền vững với lượng khí thải carbon thấp, nhu cầu của
khách hàng đối với các sản phẩm nhựa nhỏ hơn và nhẹ hơn ngày càng tăng.
- Tầm quan trọng của tái chế: Người tiêu dùng Bắc Âu tin rằng
việc tiêu dùng các sản phẩm nhựa có thể tái chế là cách hữu ích để giúp
bảo vệ môi trường. Việc sử dụng nhựa tái chế cho các sản phẩm mới ngày
càng tăng do nhận thức về môi trường ngày càng tăng giữa người tiêu
dùng và các doanh nghiệp.
- Nguyên liệu mới để sản xuất nhựa: Nhựa sinh học là chất dẻo
được làm từ các nguyên liệu tái tạo như sinh khối, bao gồm nguyên liệu
thực vật và chất thải động vật. Các sản phẩm nhựa sinh học thân thiện
với môi trường và giảm sử dụng nguyên liệu hóa thạch. Một số loại nhựa
sinh học như: Polylactic acid (PLA), Bio-polyethylene terephthalate
(PET) hay Bio-polyamide (PA).
Tỷ trọng của nhựa sinh học trong tổng các ngành công nghiệp là dưới 1%.
Tuy nhiên, việc sử dụng và sản xuất nhựa sinh học được dự báo sẽ tăng
từ 60-80% mỗi năm trong những năm tới do nhận thức và nhu cầu về tính
bền vững cao hơn.
Để nắm bắt cơ hội thị trường, hiện tại, một số doanh nghiệp thuộc EU
như Ba Lan, Latvia đã phát triển các sản phẩm bao bì nilong, túi đựng
rác "bio", thay thế cho các loại nhựa cổ điển. Các sản phẩm này được
làm từ các nguyên liệu có gốc thực vật như ngô, mía và có thể phân hủy
sinh học. Ngoài ra, mực in trên bao bì và các chất phụ gia khác trong
sản phẩm cũng hoàn toàn có thể phân hủy sinh học và thân thiện với môi
trường.
Người tiêu dùng Bắc Âu có xu hướng tiêu dùng các sản phẩm nhựa có chất
lượng cao được làm từ các nguyên liệu nhựa có thể tái chế được và tái
sử dụng các sản phẩm nhựa nhiều lần.
III. Phân khúc thị trường
Có nhiều loại nhựa khác nhau được trộn với các vật liệu khác và được
phát triển cho từng mục đích riêng biệt của chúng. Nhựa được sử dụng
cho mọi thứ, từ cánh tuabin gió đến các loại tăm bông. Nhựa có thể được
sản xuất từ các nguyên liệu sinh học như mía và ngô. Một số chất dẻo có
thể được ủ và phân hủy trong những điều kiện đặc biệt.
Dựa trên sản phẩm, thị trường nhựa được chia thành:
- Polypropylene: thường được sử dụng trong bao bì thực phẩm, đường ống,
các bộ phận của xe cộ…
- Polyethene mật độ nhựa thấp: thường được sử bdungj trong các loại túi
tái sử dụng, màng nông nghiệp, màng bao bì thực phẩm…
- Polyethene mật độ cao: thường được sử dụng trong đồ chơi, các sản
phẩm gia dụng, chai đựng các loại dầu gội, sữa tắm…
- PET: thường được sử dụng trong các khung cửa sổ, cặp tài liệu, sàn
nhà, cáp cách nhiệt…
Dựa trên ứng dụng, được phân ra thành:
- Bao bì và chai nhựa PET: tiêu dùng nhiều nhất trong ngành công nghiệp
nhựa như bao bì thực phẩm, màng bọc thực phẩm, chai nhựa các loại…
- Ngành xây dựng: cũng là một ngành tiêu dùng nhựa lớn thứ hai tại Bắc
Âu. Nhiều sản phẩm được dùng trong ngành xây dựng như các đường ống,
sàn nhà, mái nhà…
- Xe cộ, phương tiện vận tải: có khoảng 30.000 bộ phận trên một chiếc
xe, trong đó 1/3 được làm bằng nhựa. Tổng cộng, có khoảng 39 loại nhựa
và polyme cơ bản khác nhau được sử dụng để sản xuất ô tô. Hơn 70% nhựa
được sử dụng trong ô tô đến từ bốn loại polyme như polypropylene,
polyurethane, polyamit và PVC.
- Đồ điện tử, gia dụng
- Ngành nông nghiệp: nhựa có mặt khắp nơi trong các trang trại. Nó được
sử dụng để bọc thức ăn ủ chua, che phủ cây trồng, trong các đường ống
dẫn nước tưới và vận chuyển thức ăn và phân bón... Chúng ngăn chặn sự
phát triển của cỏ dại, tăng khả năng hấp thụ phân bón, điều chỉnh nhiệt
độ và độ ẩm, bảo vệ thực vật và đất khỏi thời tiết xấu
- Các sản phẩm hỗn hợp khác
PHẦN II: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ XUẤT NHẬP KHẨU
I. Tình hình sản xuất
Như đã nói ở trên, nhựa và các sản phẩm từ nhựa được dùng cho rất nhiều
ngành nghề và rất nhiều sản phẩm trong nền kinh tế của các nước nói
chung và của các quốc gia Bắc Âu nói riêng. Do vậy, cả Thụy Điển, Na Uy
và Đan Mạch đều có các công ty sản xuất nhựa và các sản phẩm từ nhựa để
phục vụ nhu cầu trong nước.
Ngành công nghiệp nhựa cùng với cao su, hóa chất là ngành công nghiệp
cung cấp đầu vào cho các ngành khác như ô tô, thực phẩm xây dựng… Do
vậy, việc sản xuất nhựa và các sản phẩm nhựa tại Bắc Âu cũng khá là
phát triển.
Tuy nhiên, trong năm 2020 và đầu năm 2021, ảnh hưởng của dịch bệnh
Covid đã khiến cho nguồn nguyên liệu nhựa đầu vào toàn cầu thiếu hụt,
ảnh hưởng đến việc sản xuất chung của thế giới và của các công ty Bắc
Âu. Việc này cũng khiến cho giá nguyên liệu đầu vào tăng mạnh và giao
hàng gặp khó khan, làm cho các công ty chế biến nhựa của Thụy Điển có
nguy cơ phải đóng cửa các bộ phận sản xuất của họ. Các sản phẩm
polyolefin, polyetylen và polypropylen bị ảnh hưởng, nhưng một số loại
vật liệu khác, bao gồm PVC và polyamit, cũng đang bị ảnh hưởng theo.
Hình
3. Số lượng công ty sản xuất nhựa các sản phẩm nhựa của Bắc Âu
2008 - 2017
Nguồn: Statistic.com
Cả ba quốc gia Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy đều có số lượng doanh
nghiệp sản xuất các sản phẩm bằng nhựa ngày càng giảm dần. Thụy Điển là
quốc gia có số lượng các nhà sản xuất các sản phẩm bằng nhựa lớn nhất
với trên 1200 doanh nghiệp. Số lượng các doanh nghiệp sản xuất các sản
phẩm bằng nhựa của Đan Mach dao động khoảng trên 400 doanh nghiệp và số
doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm nhựa của Na Uy thấp nhất với khoảng
trên 300 doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, cả Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy đều có các công ty thu gom
và tái chế rác thải nhựa để bảo vệ môi trường. Ở Thụy Điển, khoảng 15%
rác thải nhựa hiện được tái chế thành các sản phẩm nhựa mới, phần còn
lại trở thành điện và sưởi ấm cho các khu vực. Chỉ có một phần rất nhỏ
được thải ra môi trường thông qua việc xả rác và hao mòn. Ở Na Uy, 97%
các loại chai nhựa được tái chế mỗi năm thông qua công ty Infinitum của
Na Uy. Ở Đan Mạch, 57% chất thải nhựa được xử lý để chuyển đổi thành
năng lượng và sưởi ấm, 13% chất thải nhựa được tái chế để tạo ra sản
phẩm mới.
II. Tình hình xuất khẩu
Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Bắc Âu cũng khá lớn và tăng dần
đều từ 7,6 tỷ USD năm 2016 lên 8,38 tỷ USD năm 2020, năm 2018 đạt đỉnh
điểm với 8,8 tỷ USD xuất khẩu.
Bảng
2. Giá trị xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa
của các nước Bắc Âu từ 2016 - 2020
Đơn vị: nghìn USD
|
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
|
Thụy Điển
|
4.914.767
|
5.368.410
|
5.567.787
|
5.375.597
|
5.235.400
|
|
Đan Mạch
|
2.301.945
|
2.510.319
|
2.745.868
|
2.617.898
|
2.702.058
|
|
Na Uy
|
440.308
|
490.717
|
499.815
|
459.662
|
447.215
|
|
Tổng
|
7.657.020
|
8.369.446
|
8.813.470
|
8.453.157
|
8.384.673
|
Nguồn: Trademap
Thụy Điển là quốc gia xuất khẩu lớn nhất tại Bắc Âu với khoảng 5,23 tỷ
USD năm 2020, chiếm 62% tổng thị phần xuất khẩu của Bắc Âu, đứng thứ 2
là Đan Mạch với 2,7 triệu USD năm 2020, chiếm thị phần 32% tổng xuất
khẩu của Bắc Âu. Do không có thế mạnh về sản xuất công nghiệp, Na Uy
chủ yếu nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa phục vụ nhu cầu trong nước
nên Na Uy hầu như không xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa.
Các sản phẩm nhựa được các quốc gia Bắc Âu xuất khẩu nhiều nhất là các
sản phẩm dùng trong vận chuyển hoặc đóng gói hàng hóa; nút, nắp, mũ van
và các loại nút đậy khác; các sản phẩm khác bằng nhựa và các sản phẩm
bằng vật liệu khác của các nhóm từ 39.01 đến 39.14; tấm, phiến, màng,
lá và dải khác, bằng nhựa, không xốp và chưa được gia cố, chưa được gắn
lớp mặt, chưa được bổ trợ hoặc chưa được kết hợp tương tự với các vật
liệu khác.
1. Thụy Điển
Hình
4. Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Thụy Điển 2010 - 2020,
theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Thụy Điển xuất khẩu nhiều nhất là thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa.
Mặc dù có sự giảm nhẹ trong năm 2015. Tuy nhiên, xuất khẩu các sản phẩm
này đã tăng trưởng trở lại, đạt 2,7 tỷ USD, chiếm 52,3% tổng thị phần
xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa năm 2020. Như đã nói ở trên, Thụy
Điển là quốc gia duy nhất tại Bắc Âu có sản xuất nhựa nguyên sinh và
xuất khẩu. Xuất khẩu nhựa nguyên sinh của Thụy Điển khá lớn, gần tương
đương với xuất khẩu thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa, với 2,4 tỷ
USD năm 2020, chiếm 47,3% tổng thị phần xuất khẩu nhựa và các sản phẩm
nhựa. Cuối cùng là phế thải nhựa, Thụy Điển xuất khẩu ít và giảm mạnh
từ 35 triệu USD năm 2010 xuống còn 19,6 triệu USD năm 2020, do hầu hết
các sản phẩm nhựa của Thụy Điển đều được tái chế, chiếm khoảng 0,4%
tổng thị phần xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa.
Thụy Điển chủ yếu xuất khẩu đi Na Uy, Đan Mạch, Đức, Phần Lan, Hoa Kỳ,
Ba Lan và Trung Quốc.
2. Đan Mạch
Hình
5. Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Đan Mạch 2010 - 2020,
theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguông: Trademap
Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Đan Mạch bị chi phối bởi
thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa với 2,3 tỷ USD năm 2020, tăng 10%
so với năm 2010, và chiếm thị phần 87% tổng xuất khẩu nhựa và các sản
phẩm từ nhựa năm 2020 của Đan Mạch. Đứng thứ hai là nhựa nguyên sinh,
nhưng không quá lớn với 330 triệu USD năm 2020, chiếm thị phần 12% tổng
xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa năm 2020 của Đan Mạch. Cũng như
Thụy Điển, hầu hết các sản phẩm nhựa của Đan Mạch đều được tái chế nên
xuất khẩu phế thải nhựa khá nhỏ và ngày càng giảm dần với 17,4 triệu
năm 2020, giảm 19% so với 2020 và chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng xuất
khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa năm 2020 của Đan Mạch.
Đan Mạch chủ yếu xuất khẩu sang các nước láng giềng như Thụy Điển, Na
Uy, Phần Lan, Anh, và Ba Lan.
3. Na Uy
Hình
6. Tình hình xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Na Uy
2010 - 2020, theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Na Uy là quốc gia xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa ít nhất trong số
ba quốc gia Bắc Âu. Trong đó, xuất khẩu thành phẩm và bán thành phẩm
các sản phẩm từ nhựa lớn nhất với 86% thị phần xuất khẩu 2020 (385
triệu USD), đứng thứ hai là nhựa nguyên sinh với 45 triệu USD, chiếm
10%, cuối cùng là phế thải nhựa cũng xuất khẩu càng ngày càng giảm và
xuất khẩu rất ít do hầu hết các sản phẩm nhựa của Na Uy đều được tái
chế, với 16,4 triệu USD năm 2020, chiếm khoảng 4% thị phần.
Na Uy chủ yếu xuất khẩu sang các nước láng giềng như Thụy Điển, Đan
Mạch, Phần Lan và Anh.
III. Tình hình nhập khẩu
Tổng trị giá nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của các nước Bắc Âu
tương đối ổn định qua các năm trong giai đoạn 2016 - 2020 từ 10,7 tỷ
USD năm 2016 tăng lên 11,6 tỷ USD năm 2020.
Bảng
3. Giá trị nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Bắc Âu
từ 2016 - 2020
Đơn vị: nghìn USD
|
|
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
|
Thụy Điển
|
Trị giá NK
|
4.830.145
|
5.327.378
|
5.776.059
|
5.389.073
|
5.202.788
|
|
Thị phần
|
45%
|
46%
|
46%
|
46%
|
45%
|
|
Đan Mạch
|
Trị giá NK
|
3.666.727
|
3.924.094
|
4.244.022
|
3.885.555
|
3.896.948
|
|
Thị phần
|
34%
|
34%
|
34%
|
33%
|
34%
|
|
Na Uy
|
Trị giá NK
|
2.283.772
|
2.436.457
|
2.587.503
|
2.461.027
|
2.511.339
|
|
Thị phần
|
21%
|
21%
|
21%
|
21%
|
22%
|
|
Tổng
|
10.780.644
|
11.687.929
|
12.607.584
|
11.735.655
|
11.611.075
|
Nguồn: Trademap
Thụy Điển là quốc gia nhập khẩu nhiều nhất trong số các nước Bắc Âu với
thị phần trung bình khoảng trên 45% mỗi năm. Tiếp đó là Đan Mạch với
thị phần nhập khẩu khoảng 33% mỗi năm và Na Uy với mức nhập khẩu tương
đối ổn định khoảng 21% mỗi năm.
Có thể thấy nhu cầu nhập khẩu và tiêu dùng của các nước Bắc Âu đối với
nhựa và các sản phẩm từ nhựa khá ổn định thể hiện thông qua thị phần
nhập khẩu ở trên. Mặc dù năm 2019 và 2020, trị giá nhập khẩu có giảm
nhẹ so với năm 2018 do ảnh hưởng của đại dịch Covid khiến cho kinh tế
thế giới đi xuống và các ngành kinh tế đều gặp khó khăn chung chứ không
riêng ngành nhựa và các sản phẩm nhựa. Tuy nhiên, mức giảm trong 2020
cũng tương đối nhỏ, giảm 1% so với năm 2019. Điều này chứng tỏ nhu cầu
đối với nhựa và các sản phẩm nhựa của Bắc Âu rất ổn định và không bị
tác động nhiều khi có biến động.
1. Thụy Điển
Mặc dù sản xuất khá ổn định, tuy nhiên, hầu như các nguyên liệu nhựa
thô được sản xuất tại Thụy Điển là để xuất khẩu, nên để đáp ứng nhu cầu
trong nước, Thụy Điển vẫn phải nhập khẩu khá lớn nhựa và các sản phẩm
từ nhựa.
Thụy Điển là quốc gia nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa lớn nhất
trong số các nước Bắc Âu với trung bình trên 5 tỷ USD mỗi năm, tương
đương với lượng xuất khẩu mỗi năm.
Hình
7. Tình hình nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Thụy Điển
2010 - 2020, theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Nhập khẩu thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa của Thụy Điển có xu
hướng tăng lên trong khi nhập khẩu nhựa nguyên sinh có xu hướng giảm
đi. Nhập khẩu thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa được Thụy Điển nhập
khẩu nhiều nhất với 3,12 tỷ USD năm 2020, tăng 21% so với 2010, chiếm
60,1%. Bên cạnh đó, Thụy Điển cũng nhập khẩu khá nhiều nhựa nguyên sinh
với 2,05 tỷ USD năm 2020, nhưng lại đang có xu hướng giảm dần, giảm 13%
so với 2010, chiếm khoảng 39,6% tổng thị phần nhập khẩu nhựa và các sản
phẩm từ nhựa. Nhập khẩu phế thải nhựa của Thụy Điển không đáng kể.
Đối với nhóm hàng thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa, các mặt hàng
được nhập khẩu nhiều là các sản phẩm dùng trong vận chuyển hoặc đóng
gói hàng hóa; nút, nắp, mũ van và các loại nút đậy khác; tấm, phiến,
màng, lá và dải khác, bằng plastic, không xốp và chưa được gia cố, chưa
được gắn lớp mặt, chưa được bổ trợ hoặc chưa được kết hợp tương tự với
các vật liệu khác và các loại ống dẫn, vòi ống.
Thụy Điển chủ yếu nhập khẩu trong nội khối EU như Đức, Hà Lan, Na Uy,
Bỉ, Đan Mạch. Đối với các quốc gia ngoài EU, Thụy Điển phần lớn nhập
khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc với tổng thị phần nhập khẩu năm 2019 năm
2020 lần lượt là 6,2% và 1%.
2. Đan Mạch
Đan Mạch là quốc gia đứng thứ hai sau Thụy Điển trong số các nước Bắc
Âu nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa và thường gấp khoảng 1,5 lần
nhập khẩu.
Nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Đan Mạch tăng dần trong giai
đoạn 2016 - 2020 từ 3,6 tỷ USD năm 2016 lên 3,89 tỷ USD năm 2020.
Hình
8. Nhập khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Đan Mạch 2010 - 2020,
theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Cũng như Thụy Điển, mặt hàng được Đan Mạch nhập khẩu nhiều nhất là
thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa và có xu hướng tăng lên, từ 2,14
tỷ USD năm 2010 tăng lên 2,62 tỷ USD, chiếm 67% tổng thị phần nhập khẩu
nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Đan Mạch năm 2020. Tiếp đến đứng thứ
hai là nhựa nguyên sinh với 32%, nhưng lại có xu hướng giảm với 1,29 tỷ
USD năm 2020, giảm 3% so với 2010. Cuối cùng, nhập khẩu phế thải nhựa
cũng không đáng kể.
Đan Mạch chủ yếu nhập khẩu trong nội khối EU từ Đức, Thụy Điển, Hà Lan,
Bỉ, Ba Lan. Đối với các quốc gia ngoài EU, Đan Mạch cũng chủ yếu nhập
khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc với tổng thị phần nhập khẩu năm 2020 lần
lượt là 6,2% và 0,9%.
3. Na Uy
Kim ngạch nhập khẩu của Na Uy chiếm khoảng 21% trong tổng nhập khẩu
nhựa và các sản phẩm nhựa của Bắc Âu. Ngành sản xuất nhựa và các sản
phẩm từ nhựa không phải là thế mạnh của Na Uy nên lượng nhập khẩu lớn
hơn nhiều so với lượng xuất khẩu của Na Uy, thông thường gấp khoảng 5,2
lần xuất khẩu.
Nhập khẩu nhựa và các sản phẩm của nhựa của Na Uy khá ổn định qua các
năm. Trong năm 2016 giá trị nhập khẩu khoảng 2,28 tỷ USD và tăng lên
2,5 tỷ USD trong năm 2020.
Hình
9. Tình hình nhập khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Na Uy
2010 - 2020, theo nhóm sản phẩm
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Cùng xu hướng với các nước Bắc Âu, các sản phẩm được Na Uy nhập khẩu
nhiều nhất là thành phẩm và bán thành phẩm từ nhựa, tiếp đó là nhựa
nguyên sinh và cuối cùng là phế thải nhựa với trị giá nhập khẩu và thị
phần nhập khẩu năm 2020 lần lượt là 1,98 tỷ USD - 78,9%, 527 triệu USD
- 21,0% và 2,23 triệu USD - 0.1%.
Na Uy chủ yếu nhập khẩu trong nội khối EU từ Đức, Thụy Điển, Phần Lan,
Đan Mạch. Đối với các quốc gia ngoài EU, Na Uy chủ yếu nhập khẩu từ
Trung Quốc với 9,4% thị phần nhập khẩu năm 2020.
PHẦN III. KÊNH PHÂN PHỐI
Các nhà sản xuất nhựa Bắc Âu là kênh phân phối thương mại hàng đầu cho
các nhà sản xuất nhựa ở các nước đang phát triển.
Các nhà sản xuất Bắc Âu thường thuê các nhà thầu phụ, bao gồm cả những
nhà thầu phụ từ các nước có chi phí thấp trong châu Âu hoặc các nước
đang phát triển để sản xuất sản phẩm.
Phần lớn nhựa và các sản phẩm nhựa được các doanh nghiệp tiêu thụ, ví
dụ các công ty thực phẩm đóng gói tiêu thụ bao bì đóng gói thực phẩm,
vật liệu xây dựng là các công ty xây dựng, đối với chai PET sẽ do các
công ty đồ uống mua để đóng gói, đối với đồ dùng cho xe ô tô sẽ do các
công ty ô tô mua và lắp đặt, đối với các sản phẩm điện tử sẽ do các
công ty điện tử sử dụng và lắp đặt. Do vậy, việc phân phối nhựa và các
sản phẩm nhựa thường được các công ty thuê các nhà thầu phụ để sản xuất
theo thiết kế và tiêu chuẩn của mình hoặc thông qua các nhà bán buôn
(hãng đại lý phân phối).
Cách tốt nhất để tiếp cận khách hàng tiềm năng là tham gia các hội chợ
triển lãm hàng đầu về nhựa và sản phẩm nhựa như Hội chợ Elmia Polymer
diễn ra hàng năm tại Thụy Điển. Đây là hội chợ thương mại lớn tại Bắc
Âu của ngành nhựa và cao su, hoặc
Hội chợ ngành nhựa Bắc Âu
, quy tụ các doanh nghiệp lớn trong ngành nhựa Bắc Âu.
I. Thụy Điển
Thông thường các doanh nghiệp sản xuất nhựa lớn thường thông qua các
nhà phân phối lớn để phân phối sản phẩm của họ như:
Erteco Rubber & Plastics AB
- nhà phân phối nhựa và cao su hàng đầu khu vực Bắc Âu, đại diện cho
các nhà sản xuất nguyên liệu lớn như Asahi Kasei, Cabot, Color service
GmbH & Co.Kg, Constab, Ducor, Ems-Grivory, Trifilon, Teknorapex,
Sinof-hi-tech material Co., LTD, Sabic innovative Plastics, Sabic
Polymers, Synthos Group S.A
MAPE Plastics
- là nhà phân phối hàng đầu Bắc Âu về nguyên liệu thô cho ngành sản
xuất nhựa như PE, PVC, PET…
Bjorn Thorsen A/S
- là nhà phân phối nhựa và các sản phẩm nhựa cho các nhà sản xuất như
BYK, ExxonMobil, Lubrizol, Cabot, Sun Chemicals, Venator, DRT… Công ty
chuyên cung cấp cho khu vực Bắc Âu đến các khách hàng cuối cùng cho
ngành tự động hóa, sơn, xây dựng, công nghiệp, y tế, tiêu dùng…
Brenntag Sweden
- chuyên phân phối, cung cấp các sản phẩm nhựa nguyên liệu, hóa chất từ
các nhà sản xuất hóa chất đến các khách hàng.
Icom Composites A/S
- cung cấp các nguyên liệu cho ngành composite với giá cả cạnh tranh,
công ty chuyên hợp tác với các nhà cung ứng toàn cầu để cung cấp sản
phẩm cho khách hàng.
Đối với các sản phẩm bao bì thức ăn nhanh, bao bì thực phẩm, ống hút,
các loại cốc giấy có màng PE, cốc nhựa, ly nhựa, bao bì nhựa đựng đồ
ăn… Nhóm này được đưa vào thị trường chủ yếu thông qua dịch vụ ăn uống,
thương mại và buôn bán tạp hóa như nhà hàng, khách sạn, trường học, các
chuỗi cửa hàng dịch vụ như 7-Eleven, Pressbyrån, Direkten, các nhà kinh
doanh… Ba công ty lớn nhất kinh doanh các sản phẩm trên làICA,Coop vàAxfood, tiếp đó làBergendahls Food AB, Lidl Sverige KB,
IKEA Food
và Livsmedelshanlarna
. Các công ty này thường mua sản phẩm của mình trực tiếp từ các nhà sản
xuất trong nước và nước ngoài mà không qua trung gian. Ví dụ như Axfood
có văn phòng tại Trung Quốc để làm việc với các nhà sản xuất châu Á về
sản phẩm mà công ty yêu cầu. Các công ty, tập đoàn lớn của Thụy Điển
thường áp dụng hình thức này để làm cho việc mua hàng rẻ hơn, tránh
được nhiều khâu trung gian.
Ngoài các công ty trên, các nhà bán buôn các sản phẩm bao bì thực ăn
nhanh, dao kéo nhựa, ống hút, cốc cà phê và các loại cốc đựng đồ uống
khác bằng giấy có màng PE, cốc nhựa và ly nhựa làTingstad AB,Martin & Servera AB, Pac-Production Sweden AB. Các
nhà bán buôn này chủ yếu mua các sản phẩm từ châu Á để cung cấp cho thị
trường.
Đối với sản phẩm bộ đồ ăn bằng nhựa, dao kéo bằng nhựa, theo thống kê
của Cơ quan bảo vệ môi trường Thụy Điển bộ đồ ăn bằng nhựa và đồ dùng
nhà bếp bằng nhựa được nhập khẩu 11.115 tấn, trong khi xuất khẩu đi chỉ
có 9.892 tấn năm 2017. Ngoài ra theo Cơ quan này, lượng nhập khẩu bộ đồ
ăn bằng nhựa và đồ dùng nhà bếp nhựa lớn hơn đáng kể so với bộ đồ ăn
được Thụy Điển sản xuất. Hiện nay, trên thị trường Thụy Điển có hai
công ty lớn là Lito Plast - công ty này sản xuất tại Bồ Đào Nha và
thông qua công ty Lito Plast AB tại Thụy Điển để
phân phối; hai là nhà sản xuất tại Trung Quốc nhưng thông qua nhà bán
buôn Sabert để kinh doanh tại thị
trường Thụy Điển. Tuy nhiên, theo chỉ thị 2019/904 của EU về nhựa sử
dụng một lần, kể từ ngày 3/7/2021, toàn bộ các sản phẩm như que tăm
bông, dao kéo (nĩa, dao, thìa, đũa), đĩa, ống hút, cây khuấy đồ uống,
gậy gắn vào bóng bay, hộp đựng thực phẩm, hộp đựng đồ uống làm bằng
polystyrene giãn nở bị cấm trên toàn thị trường EU và cả Na Uy.
Đối với sản phẩm màng plastic, màng film, màng co, không có số liệu sản
xuất mặt hàng này tại Thụy Điển do có ít nhà sản xuất tại Thụy Điển sản
xuất mặt hàng này. Có tập đoàn Trioplast sản xuất số lượng lớn sản phẩm
này và thông qua công ty Trioplast AB để đưa vào thị
trường Thụy Điển. Một số lượng lớn các đại lý bán buôn cung cấp màng
co, màng plastic… cho thị trường Thụy Điển như aPak AB,
Davpack AB
,
Rajapack AB
, Boxon AB.
Đối với sản phẩm dây đai nhựa cứng, dây đai đóng gói dùng trong xếp dỡ
pallet, băng dính… có một nhà sản xuất dây đai nhựa của Thụy Điển là Swestrap tại Linköping. Còn lại
hầu hết các sản phẩm dây đai, băng dính trên thị trường Thụy Điển được
các nhà bán buôn nhập khẩu và cung ứng. Theo ước tính của Cơ quan bảo
vệ môi trường Thụy Điển, ít nhất ¾ dải nhựa được sử dụng tại Thụy Điển
là nhập khẩu. Một số nhà bán buôn chính tại Thụy Điển là Contimeta AB,
Magnusson-Freij AB
,
Swelash AB
,
Davpack AB
.
Đối với nhựa giàn giáo và vải giàn giáo dùng cho xây dựng chủ yếu được
các nhà bán buôn cung cấp. Một số nhà cung cấp lớn tại Thụy Điển như:
Ställningsgrossisten AB
, O.B. Wiik AB,Hallbyggarna Jonsereds AB, Würth AB.
Đối với nhóm sản phẩm vật liệu EPS (Polystyrene giãn nở) hay còn gọi là
hộp xốp. Vật liệu EPS được dùng cho nhiều ngành công nghiệp như bao bì
hộp, máng, bao bì rượu, các loại vật liệu để đệm, gói bảo vệ hàng hóa…
Các sản phẩm EPS được sử dụng ở Thụy Điển được sản xuất với quy mô lớn
ở các nước Bắc Âu, gồm cả Thụy Điển. Các nhà sản xuất lớn đang thống
trị thị trường sản phẩm này làSundolit AB,Bewi,Benders và Cellterm. Họ đại diện cho khoảng
80% sản lượng tiêu thụ trong Thụy Điển. Theo Cơ quan bảo vệ môi trường
Thụy Điển, Thụy Điển chủ yếu nhập khẩu các nguyên liệu thô -
polystyrene để sản xuất EPS trong nước.
II. Đan Mạch
Việc phân phối nhựa và các sản phẩm nhựa là đầu vào cho các ngành công
nghiệp khác thường được các nhà bán buôn lớn - đại diện cho các nhà sản
xuất lớn để phân phối sản phẩm, như:
Activiteam ApS
- đại diện cho các trung tâm gia công, màng film plastic để cung cấp
cho các doanh nghiệp.
Albis Plastic Scandinavia AB
- nhà phân phối các hợp chất hạt nhựa.
Berry Superfos Taastrup A/S
- nhà thiết kế, phát triển và sản xuất bao bì nhựa sáng tạo với các nhà
thầu phụ ở 35 quốc gia để sản xuất.
Biesterfed Nordic AB
- nhà phân phối nhựa nguyên liệu châu Âu, đại diện cho một số nhà sản
xuất để phân phối đến các khách hàng như Exxonmobil, Idemitsu, Hanwha,
Chimei, LG Chemicals, SK Chemicals, Solway, Nurel…
Bjorn Thorsen A/S
- là nhà phân phối nhựa và các sản phẩm nhựa cho các nhà sản xuất như
BYK, ExxonMobil, Lubrizol, Cabot, Sun Chemicals, Venator, DRT… Công ty
chuyên cung cấp cho khu vực Bắc Âu đến các khách hàng cuối cùng trong
ngành tự động hóa, sơn, xây dựng, công nghiệp, y tế, tiêu dùng…
Brenntag Nordic A/S
- chuyên phân phối, cung cấp các sản phẩm nhựa nguyên liệu, hóa chất từ
các nhà sản xuất hóa chất đến các khách hàng.
Dansk Plastmontering A/S
- nhà sản xuất và nhà phân phối các sản phẩm nhựa của các nhà sản xuất
lớn cho các ngành công nghiệp, ngành xây dựng.
Distrupol Nordic
- phân phối và phát triển ứng dụng của các loại nhựa polyme và chất
nhựa dẻo.
Monofiber A/S
- là một công ty thương mại, chuyên cung cấp các sản phẩm composite
nguyên liệu thô cho các công ty để sản xuất (B2B) với các thương hiệu
hàng đầu từ các nhà sản xuất.
Nordic Polymers A/S
- công ty thương mại chuyên phân phối polyme cho các doanh nghiệp.
Nyrup Plast A/S
- nhà bán buôn các loại ống nhựa cho các công ty ngành xây dựng, phân
phối cho các công ty tại Đan Mạch và các nước Bắc Âu khác.
PIL-PAK A/S
- là công ty sản xuất bao bì và cũng nhập khẩu bao bì đóng gói cho các
ngành công nghiệp thực phẩm, điện tử và dược phẩm để phân phối cho
khách hàng.
RESINEX Danmark A/S
- nhà phân phối các sản phẩm nguyên liệu thô nhựa và cao su từ các nhà
sản xuất như Dow, ExxonMobil, Braskem, DSM, Solvay, Trinseo, LG…
RIAS A/S
- là nhà cung cấp bán thành phẩm nhựa lớn tại Đan Mạch, cung cấp cho
tất cả các ngành công nghiệp, xây dựng, và các khu vực công với nhiều
thương hiệu nổi tiếng của các nhà sản xuất.
III. Na Uy
- Đối với hàng tiêu dùng: chủ yếu được phân phối thông qua nhà bán
buôn. Như Norengros
- nhà cung cấp hàng tiêu dùng lớn nhất Na Uy cho khu vực tư nhân và
công cộng.
- Đối với các sản phẩm xây dựng như ống, cáp cách nhiệt… được phân phối
thông qua
Oglaend system group
.
- Brenntag Norway -
chuyên phân phối, cung cấp các sản phẩm nhựa nguyên liệu, hóa chất từ
các nhà sản xuất hóa chất đến các khách hàng.
PHẦN IV. CÁC QUY ĐỊNH NHẬP KHẨU
I. Thuế
Thuế nhập khẩu
Thụy Điển, Đan Mạch và Latvia là thành viên của EU, trong khi Na Uy và
Iceland không phải là thành viên của EU nên mức thuế nhập khẩu sẽ khác
nhau.
Hiện tại thuế nhập khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa vào các quốc gia EU
là từ 0-6,5%, thuế nhập khẩu vào Na Uy và Iceland là 0%.
Thuế chống phá giá
Nếu Ủy ban EU, Na Uy hoặc Iceland nghi ngờ rằng các sản phẩm được xuất
khẩu sang họ với giá thấp hơn giá trị thông thường, hành vi đó bị coi
là cạnh tranh không lành mạnh và họ có thể áp đặt một loại thuế đặc
biệt - gọi là thuế chống bán phá giá đối với hàng hóa đó. Ví dụ, ngày
29 tháng 9 năm 2006, Hội đồng EU đã ban hành Quyết định số (EC)
1425/2006 về việc áp dụng mức thuế chống bán phá giá đối với một số bao
tải và túi bằng nhựa nhập khẩu vào EU có xuất xứ từ Trung Quốc và Thái
Lan.
Thuế giá trị gia tăng - VAT
Thuế VAT của Đan Mạch, Thụy Điển và Na Uy là 25% và là một trong những
mức thuế cao nhất trong EU, của Latvia là 21% và của Iceland là 24%.
Thuế VAT được đánh vào tất cả các giao dịch bán hàng, bất kể loại sản
phẩm, quốc gia xuất xứ.
Hạn ngạch
Hiện nay không có giới hạn về số lượng đối với sản phẩm nhựa vào EU.
Ưu đãi thuế quan
Để hỗ trợ các nước đang phát triển, EU có các chương trình ưu đãi thuế
quan khác nhau: GSP, Hiệp định đối tác kinh tế khu vực (EPAs) và Hiệp
định thương mại tự do song phương với một số nước và khu vực.
Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam (EVFTA)
chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2020. Theo đó, tất cả các mặt hàng
nhựa và các sản phẩm từ nhựa thuộc mã HS 39 đã được xóa bỏ thuế nhập
khẩu về 0% kể từ ngày 1/8/2020.
II. Quy định nhập khẩu
Luật pháp của EU hài hòa các yêu cầu bắt buộc về an toàn sản phẩm trên
toàn Khu vực Kinh tế châu Âu - EEA, bao gồm tất cả 27 quốc gia thành
viên EU và Iceland, Liechtenstein và Na Uy. Do vậy các quy định nhập
khẩu của Na Uy và Iceland cũng tương đồng với quy định nhập khẩu của
EU.
An toàn sản phẩm
Các sản phẩm trên thị trường Liên minh châu Âu (EU) dành cho người tiêu
dùng phải tuân thủ các quy định đã đưa ra theo Chỉ thị
2001/95/EC
ngày 3/12/2021 của EU được thiết kế để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn
của người tiêu dùng.
Chỉ thị REACH liên quan đến các hóa chất được sử dụng và cấm
được sử dụng
Các sản phẩm bằng nhựa khi xuất khẩu vào EU cần tuân theo các quy định
liên quan đến hóa chất được quy định trong REACH (
1907/2006/EC
)
. Cụ thể là Phụ lục XVII của Quy định REACH liên quan đến một số quy
tắc hạn chế áp dụng cho một số mặt hàng, trong đó có mặt hàng nhựa và
sản phẩm từ nhựa. Đặc biệt là các sản phẩm từ nhựa có thể tiếp xúc với
da hoặc khoang miệng, đồ chơi và đồ dùng chăm sóc trẻ em.
Quy định vật liệu tiếp xúc với thực phẩm
Nhiều sản phẩm nhựa được dùng là vật liệu bao gói thực phẩm, hoa quả,
rau củ. Do vậy, các sản phẩm nhựa nói chung và các sản phẩm nhựa dùng
làm bao bì đóng gói thực phẩm phải đáp ứng:
- Chỉ thị REACH (1907/2006/EC) liên quan đến các hóa chất được sử dụng
và cấm được sử dụng.
- Quy định (EC)
1935/2004
của EU ngày 27/10/2004 về vật liệu và các sản phẩm của chúng dự định
tiếp xúc với thực phẩm.
- Quy định (EU)
10/2011
ngày 14/1/2011 về vật liệu nhựa và các sản phẩm của chúng dự định tiếp
xúc với thực phẩm.
- Quy định (EC)
282/2008
ngày 27/3/2008 về vật liệu nhựa tái chế và các sản phẩm của chúng dự
định tiếp xúc với thực phẩm.
- Quy định (EC)
2023/2006
ngày 22/12/2006 về thực hành sản xuất tốt đối với vật liệu và các sản
phẩm của chúng dự định tiếp xúc với thực phẩm.
- Quy định (EU)
2020/1245
ngày 2/9/2020 về sửa đổi và điều chỉnh Quy định (EU) 10/2011 về vật
liệu nhựa và các sản phẩm của chúng dự định tiếp xúc với thực phẩm.
Những sản phẩm tuân theo Quy định 10/2011 được đưa ra thị trường lần
đầu trước ngày 23/3/2021 có thể tiếp tục được bán cho đến ngày
23/9/2022 và vẫn được có mặt trên thị trường cho đến khi hết hàng.
Cũng theo quy định (EU) 2020/1245, việc tiếp thị và nhập khẩu vào EU
các vật liệu và vật phẩm bằng nhựa có mục đích tiếp xúc với thực phẩm
có chứa Bisphenol A (BPA) bị hạn chế vì BPA bị cấm trong sản xuất bình
sữa trẻ em bằng polycarbonate.
Ngoài ra, lưu ý từ tháng 9/2018, lệnh cấm sử dụng BPA đã được tăng
cường trong sản xuất cốc và bình polycarbonate cho trẻ sơ sinh và trẻ
nhỏ. Giới hạn di chuyển cụ thể (SML) 0,05 mg BPA trên mỗi kg thực phẩm
(mg/kg) được thiết lập đối với BPA từ các vật liệu và vật phẩm bằng
nhựa cũng áp dụng cho vecni và lớp phủ được áp dụng cho các vật liệu và
sản phẩm, khi lớp sơn bóng hoặc lớp phủ đó đã được được sản xuất bằng
BPA theo Quy định
(EU) 2018/213
.
Đồ dùng nhà bếp bằng nhựa polyamide và melamine có xuất xứ hoặc nhập
khẩu từ Trung Quốc và Hồng Kông sẽ chỉ được nhập khẩu vào các Quốc gia
Thành viên nếu nhà nhập khẩu nộp cho cơ quan có thẩm quyền cho mỗi
chuyến hàng một tuyên bố xác nhận rằng nó đáp ứng các yêu cầu liên quan
đến việc phát thải các amin thơm chính và formaldehyde được trình bày
trong Phụ lục II của Quy định (EU) 10/2011, theo Quy định (EU)
284/2011.
Từ tháng 7 năm 2021, theo Chỉ thị (EU) 2019/904 về
việc giảm tác động của một số sản phẩm nhựa đến môi trường, việc đưa
vào thị trường các sản phẩm nhựa sử dụng một lần được liệt kê trong
Phần B của Phụ lục và các sản phẩm được sản xuất từ nhựa phân hủy oxo
sẽ bị cấm.
Chỉ thị về bao gói và chất thải bao gói
Chỉ thị
94/62/EC
ngày 20/12/1994 đặt ra mục tiêu tái chế cho bao bì nói chung và các vật
liệu bao gói khác. Bao bì nhựa phải được tái chế ở mức tối thiểu 22,5%
khối lượng. Chỉ thị chung về bao bì và chất thải đóng gói (Chỉ thị
94/62/EC) cũng quy định loại vật liệu được sử dụng đóng gói và mức tối
đa của kim loại nặng trong vật liệu bao gói. Chỉ thị nhằm ngăn chặn và
giảm tác động của các chất kim loại nặng đến ô nhiễm môi trường.
Chỉ thị của Ủy ban
2013/2/EU
ngày 7/2/2013 sửa đổi Phụ lục I của Chỉ thị 94/62/EC của về chất thải
bao bì và đóng gói.
Chỉ thị (EU)
2015/720
ngày 29/4/2015 sửa đổi Chỉ thị 94/62/EC liên quan đến việc giảm tiêu
thụ túi vận chuyển nhẹ bằng nhựa.
Chỉ thị về việc giảm tác động của một số sản phẩm nhựa đến môi
trường
Nhằm mục đích giảm ô nhiễm từ các đồ nhựa sử dụng một lần, Liên minh
châu Âu đã ban hành Chỉ thị (EU) 2019/904
ngày 5/6/2019 về việc giảm tác động của một số sản phẩm nhựa đến môi
trường, có hiệu lực vào ngày 3 tháng 7 năm 2019. Các quốc gia thành
viên có thời hạn cho đến ngày 3 tháng 7 năm 2021 để chuyển đổi Chỉ thị
vào luật quốc gia và áp dụng các biện pháp liên quan để thực hiện Chỉ
thị. Tất cả các quốc gia thành viên của châu Âu có trách nhiệm thực
hiện chỉ thị này, cũng như Na Uy đang thực hiện chỉ thị này với tư cách
là thành viên khu vực Kinh tế châu Âu (EEA).
Lệnh cấm trên toàn EU đối với 15 mặt hàng (ví dụ: đĩa, dao kéo, ống
hút, cốc làm bằng polystyrene giãn nở, hộp đựng thực phẩm và đồ uống
làm bằng polystyrene giãn nở) từ ngày 3/7/2021; giảm tiêu thụ cho hộp
đựng thực phẩm và đồ uống cốc vào năm 2026 so với năm 2022;
Quy định POPs
Công ước Stockholm
có hiệu lực vào năm 2004 và là hiệp định quốc tế nhằm mục đích giảm
thiểu và loại bỏ các chất hữu cơ khó phân hủy (POPs) trong sản xuất, sử
dụng. Hiện tại Công ước Stockholm bao gồm 28 chất và tất cả các nước đã
ký Hiệp định đều phải tuân thủ. Các nước Bắc Âu cũng có nghĩa vụ tuân
theo Công ước này. Quy định này hiện tại cấm hoặc hạn chế các chất sau:
adrin, Chlordane, chlordecone, dieldrin, endrin, hexabromobiphenyl,
mirex, toxaphene, DDT, heptachlor, hexachlorobenzene, PCBs, HCH HCH bao
gồm lindane, PCDD/PCDF, PAHs, hexachlorobenzene; hexachlorobutadiene
(HCBD), hexa-, hepta-, tetra- and pentaBDE (PBDEs), pentachlorobenzene,
perfluorooctane sulfonates, polychlorinated naphthalenes (PCN), và
chuỗi chlorinated paraffins ngắn (SCCPs).
Quy định đối với các sản phẩm trang thiết bị y tế
Việc đặt các thiết bị y tế cho con người và các phụ kiện cho các thiết
bị đó trên thị trường Liên minh châu Âu (EU) phải tuân thủ các yêu cầu
chung về an toàn và hiệu suất được thiết lập bởi Quy định (EU)
2017/745
ngày 5/4/2017 nhằm đảm bảo mức độ bảo vệ cao đối với sức khỏe và sự an
toàn của bệnh nhân, người dùng và bên thứ ba và đạt được mức hiệu suất
dự kiến (Quy định của MDR).
Quy định này có hiệu lực kể từ ngày 26/5/2021 và bãi bỏ Chỉ thị
90/385/EEC về thiết bị y tế cấy ghép đang hoạt động và Chỉ thị
93/42/EEC về thiết bị y tế. Để tránh gián đoạn thị trường và cho phép
quá trình chuyển đổi suôn sẻ, các sản phẩm được chứng nhận theo Chỉ thị
và các sản phẩm được chứng nhận theo Quy định có thể cùng tồn tại trên
thị trường cho đến tháng 5 năm 2025.
Đối với các thiết bị y tế chẩn đoán vitro, phải tuân thủ theo Chỉ thị
98/79/EC
ngày 27/10/1998.
Quy định đối với các sản phẩm là thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE)
Đối với các sản phẩm thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE) làm từ plastic, cần
phải tuân thủ quy định (EU)
2016/425
trước khi đưa ra thị trường EU và phải tuân thủ các yêu cầu thiết yếu
về sức khỏe và an toàn được nêu trong Phụ lục II của Quy định, như
thiết kế, sản xuất, vật liệu, thử nghiệm, hướng dẫn, thông tin do nhà
sản xuất cung cấp và các khía cạnh khác.
Quy định đối với các sản phẩm dùng cho xe cơ giới
Nhựa và các sản phẩm từ nhựa được sử dụng trong một số chủng loại xe cơ
giới nhất định phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật do luật pháp EU thiết
lập.
Quy định (EU)
2018/858
ngày 30/5/2018 về việc phê duyệt và giám sát thị trường đối với xe cơ
giới và rơ moóc của chúng cũng như của các hệ thống, thành phần và đơn
vị kỹ thuật riêng biệt dành cho những loại xe đó, sửa đổi Quy định (EC)
715/2007 và (EC) Số 595/2009 và bãi bỏ Chỉ thị 2007/46/EC.
Quy định (EU) số
168/2013
ngày 15/1/2013 về việc phê duyệt và giám sát thị trường xe hai hoặc ba
bánh và xe ba bánh.
Quy định (EU) số
167/2013
ngày 5/2/2013 về việc phê duyệt và giám sát thị trường xe nông nghiệp
và lâm nghiệp.
Đối với sản phẩm nhựa dùng cho phương tiện vận tải cần phải có:
-
Chứng nhận loại phương tiện
(WVTA) là chứng nhận dành cho các phương tiện cơ giới và các thành phần
của chúng, bao gồm cả máy nông nghiệp và lâm nghiệp. WVTA có hiệu lực ở
tất cả các thành viên EU và được yêu cầu khi bán bất kỳ sản phẩm nào
trong EU. Nhiều thành phần ô tô không được phê duyệt cho đến khi lắp
ráp cuối cùng, trong điều kiện đó việc chứng nhận các thành phần riêng
lẻ là không cần thiết nhưng các thành phần này phải tuân thủ yêu cầu
của WVTA.
-
Hiệp định năm 1958
của Ủy ban kinh tế Liên hợp quốc châu Âu (UNECE) quy định các điều
khoản thống nhất liên quan đến việc phê duyệt các bộ phận và chức năng
khác nhau của phương tiện giao thông. Đối với nhựa, bao gồm về độ bền,
khả năng hấp thụ của dây an toàn và ghế ngồi, các bộ phân khác…
Quy định đối với các sản phẩm dành cho xây dựng
Từ ngày 1/7/2013, các sản phẩm xây dựng chỉ có thể được đưa vào thị
trường Liên minh châu Âu (EU) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu được thiết
lập bởi Quy định (EU)
305/2011
. Quy định đưa ra các yêu cầu cơ bản đối với các công trình xây dựng.
Các sản phẩm xây dựng cần tuân thủ các yêu cầu cơ bản để có thể kết hợp
trong một công trình xây dựng.
Quy định đối với các thiết bị kỹ thuật áp suất
Chỉ yêu cầu đối với bình, đường ống, phụ kiện an toàn, phụ kiện áp suất
và các cụm của nó có áp suất tối đa cho phép (PS) lớn hơn 0,5 bar. Việc
đưa vào thị trường Liên minh châu Âu (EU) thiết bị áp lực và cụm lắp
ráp phải tuân thủ các yêu cầu an toàn thiết yếu bắt buộc được thiết lập
bởi Chỉ thị
2014/68/EU
.
Chỉ thị RoHs dành cho các sản phẩm thiết bị điện và điện tử
Các sản phẩm nhựa dùng trong các sản phẩm thiết bị điện và điện tử cần
tuân thủ theo Chỉ thị
2011/65/EC
của EU về việc hạn chế sử dụng một số chất độc hại trong thiết bị điện
và điện tử (EEE) (Chỉ thị RoHs) có hiệu lực từ năm 2006 với mục đích
hạn chế việc sử dụng các chất độc hại trong thiết bị điện và điện tử,
và để góp phần bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường. Một số
chất bị hạn chế như:
Chỉ thị về an toàn sản phẩm đồ chơi trẻ em
Có các quy định đặc biệt liên quan đến hóa chất được sử dụng trong đồ
chơi của trẻ em khi được sản xuất và xuất khẩu vào EU. Đối với các sản
phẩm đồ chơi trẻ em có thành phần nhựa cần tuân thủ Chỉ thị
2009/48/EC
như giới hạn di chuyển đối với 19 chất, chủ yếu là kim loại.
Chỉ thị về phương tiện hết niên hạn sử dụng
Chỉ thị
2000/53/EC
về xe hết niên hạn sử dụng quy định việc tái sử dụng và phục hồi các
vật liệu của xe khi hết niên hạn sử dụng. Theo Chỉ thị việc sử dụng các
chất như chì, thủy ngân, cadimi, chrom hóa trị sẽ bị cấm và chỉ sử dụng
trong trường hợp nhất định. Do vậy, các sản phẩm nhựa được sản xuất
dùng cho các phương tiện vận tải cần tuân theo Chỉ thị này.
Xuất nhập khẩu chất thải nhựa
Ngày 19/12/2020, Ủy ban châu Âu đã thông qua các quy định mới (EU)
2020/2174
sửa đổi các Phụ lục IC, III, IIIA, IV, V, VII và VIII của Quy định (EC)
số
1013/2006
về xuất khẩu, nhập khẩu và vận chuyển rác thải nhựa trong nội khối EU.
Các quy định mới này cấm xuất khẩu chất thải nhựa từ EU sang các nước
không thuộc OECD, ngoại trừ chất thải nhựa sạch được gửi đi tái chế.
Xuất khẩu chất thải nhựa từ EU sang các nước OECD và nhập khẩu vào EU
cũng sẽ được kiểm soát chặt chẽ hơn.
Xuất khẩu từ EU
Xuất khẩu chất thải nhựa nguy hại và chất thải nhựa khó tái chế từ EU
sang các nước không thuộc OECD sẽ bị cấm.
Việc xuất khẩu chất thải sạch, không nguy hại (được dùng để tái chế) từ
EU sang các nước không thuộc OECD sẽ chỉ được phép theo các điều kiện
cụ thể. Nước nhập khẩu phải cho Ủy ban châu Âu biết những quy tắc nào
áp dụng cho hàng nhập khẩu đó. Sau đó, xuất khẩu từ EU sẽ chỉ được phép
theo các điều kiện do nước nhập khẩu đưa ra. Đối với các quốc gia không
cung cấp thông tin về chế độ pháp lý của họ, "thủ tục thông báo trước
và đồng ý" sẽ được áp dụng.
Nhập khẩu vào EU
Nhập khẩu chất thải nhựa nguy hại và chất thải nhựa khó tái chế vào EU
từ các nước thứ ba sẽ phải tuân theo "thủ tục thông báo trước và đồng
ý". Theo thủ tục này, cả nước nhập khẩu và nước xuất khẩu phải cho phép
gửi hàng.
Yêu cầu về thiết kế tốt hơn
Để giảm nguy cơ xả rác, các yêu cầu được đưa ra đối với thiết kế cải
tiến hộp đựng đồ uống và sản phẩm chỉ được phép bán trên thị trường nếu
chúng có nắp vẫn còn ở hộp đựng đồ uống trong suốt thời gian sử dụng.
Hiện chưa có tiêu chuẩn cụ thể, nhưng đang được phát triển bởi các tổ
chức tiêu chuẩn hóa châu Âu. Yêu cầu này sẽ có hiệu lực vào tháng 7 năm
2024.
Một yêu cầu cũng được đưa ra rằng các chai nước giải khát bằng PET từ
năm 2025 chứa ít nhất 25% nhựa tái chế và các chai nước giải khát chứa
30% nhựa tái chế vào năm 2030.
Các yêu cầu về sản phẩm áp dụng đối với: Đồ đựng đồ uống có dung tích
không quá ba lít, ví dụ như chai nước giải khát bao gồm cả nút và nắp
đậy. Các trường hợp ngoại lệ áp dụng đối với hộp đựng đồ uống bằng thủy
tinh hoặc kim loại và những loại cần cho mục đích y tế.
Để biết thêm về các quy định nhập khẩu đối với từng sản phẩm cụ thể,
tra cứu tại
EU Trade Helpdesk
.
III. Dán nhãn sản phẩm
Theo chỉ thị 2019/904 của EU, kể từ ngày 3/7/2021, các sản phẩm nhất
định phải được cung cấp nhãn rõ ràng và được tiêu chuẩn hóa cho thấy
sản phẩm được xử lý như thế nào là chất thải, mô tả các tác động tiêu
cực đến môi trường của sản phẩm và sự hiện diện của nhựa trong sản
phẩm. Mục đích của yêu cầu ghi nhãn là để thông báo cho người tiêu dùng
về cách xử lý thích hợp để giảm lượng rác thải và trong một số trường
hợp, sản phẩm không được xả xuống bồn cầu.
Các yêu cầu về ghi nhãn áp dụng cho:
+ Băng vệ sinh, tampons và dụng cụ của tampon.
+ Khăn ướt.
+ Các sản phẩm thuốc lá có đầu lọc và đầu lọc được bán trên thị trường
để sử dụng kết hợp với các sản phẩm thuốc lá.
+ Cốc.
Các sản phẩm phải được dán nhãn khi đưa ra thị trường. Các nhà sản xuất
hoặc nhà nhập khẩu là những nhà sản xuất đưa sản phẩm ra thị trường, có
nghĩa là một trong hai nhà này này phải chịu trách nhiệm về việc sản
phẩm được dán nhãn.
Văn bản thông tin trên nhãn phải được viết bằng ngôn ngữ chính thức
hoặc các ngôn ngữ của Quốc gia Thành viên hoặc các Quốc gia Thành viên
nơi sản phẩm nhựa sử dụng một lần được đưa ra thị trường.
Ủy ban EU đã xác định vào ngày 17/12/2020 trong quy định của EU về ghi
nhãn (
EU 2020/2151
) về cách ghi nhãn, quy cách đánh dấu hài hòa trên các sản phẩm nhựa sử
dụng một lần được liệt kê trong Phần D của Phụ lục cho Chỉ thị (EU)
2019/904. Do vậy, các doanh nghiệp cần tuân thủ quy định này.
Tại Thụy Điển, chính phủ sẽ thông báo sớm các quyết định về các quy
định liên quan đến việc thực hiện Chỉ thị về nhựa dùng một lần. Điều
này có nghĩa là có thể đưa các sản phẩm không cần dán nhãn vào thị
trường Thụy Điển cho đến khi các yêu cầu về dán nhãn được thực hiện
bằng pháp luật Thụy Điển. Tuy nhiên, như đã nói ở trên, EU đã ban hành
quy định (EU) 2020/2151, do vậy, doanh nghiệp xuất khẩu các sản phẩm
này vào Thụy Điển vẫn phải tuân theo quy định (EU) 2020/2151 của EU.
IV. Quy định riêng
Thuế đối với túi nilong
Thụy Điển:
Ngày 31/1/2020, Quốc hội Thụy Điển đã biểu quyết thông qua thuế đối với
túi nhựa. Theo quy định mới, hầu hết túi nhựa sẽ bị đánh thuế 3 SEK
(khoảng 0,31 USD) mỗi chiếc, và 0,30 SEK (khoảng 0,03 USD) đối với túi
nhựa nhỏ và mỏng hơn. Quy định này có hiệu lực kể từ ngày 1/3/2020.
Thuế này được đánh vào các nhà sản xuất và nhập khẩu nhằm hạn chế sự
lây lan của vi nhựa ra ngoài môi trường.
Đan Mạch:
Đan Mạch là quốc gia đầu tiên trên thế giới tạo ra thuế đối với túi
nhựa vào năm 1993. Tuy nhiên, để nâng cao ý thức người tiêu dùng và
giảm thiểu ô nhiễm túi nhựa, Đan Mạch đã quyết định nâng mức thuế túi
nhựa lên 1 USD, gấp đôi mức thuế cũ vào năm 2019 áp dụng cho loại túi
nhựa dày, và sử dụng nhiều lần. Loại túi nhựa sử dụng 1 lần bị cấm tại
thị trường Đan Mạch.
Na Uy:
82% túi nhựa tại Na Uy được tái chế và tái sử dụng. Đối với các sản
phẩm chai nhựa dùng để đựng đồ uống bị đánh thuế môi trường là 3,75 NOK
mỗi chai.
Quy định đối với nhựa dùng một lần
Theo Chỉ thị (EU) số 2019/904
của Nghị viện và Hội đồng Châu Âu ngày 5/6/2019 về việc giảm tác động
của các sản phẩm nhựa nhất định đến môi trường, vào ngày 3/7/2021, các
nước thành viên phải đảm bảo một số sản phẩm nhựa sử dụng một lần không
còn được đưa vào thị trường EU.
Thụy Điển:
Sau khi EU ban hành Chỉ thị (EU) 2019/904, chính phủ Thụy Điển cho biết
họ muốn đi xa hơn, bằng cách xem xét việc cấm các đồ vật như cốc nhựa
và hộp đựng thực phẩm, và xem xét các lựa chọn như yêu cầu các nhà cung
cấp đóng gói thực phẩm trong các thùng do khách hàng mang đến và chương
trình ký gửi cho các mặt hàng nhựa. Hiện chưa có quy định cụ thể đối
với các đề xuất trên.
Chính phủ Thụy Điển sẽ sớm đưa ra các quy định để thực hiện Chỉ thị về
nhựa dùng một lần của EU. Cho đến khi các lệnh cấm và yêu cầu ghi nhãn
được thực hiện trong luật pháp Thụy Điển, mới có thể đưa những sản phẩm
này vào thị trường Thụy Điển. Điều này có nghĩa là cho đến lệnh cấm
được thực hiện bằng luật Thụy Điển, vẫn có thể đưa các sản phẩm này vào
thị trường Thụy Điển. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nên thực hiện theo
các quy định của EU đã có hiệu lực.
Đan Mạch:
Nhằm thực hiện quy định của EU, ngày 22/5/2021, Đan Mạch đã ban hành
quy định
BEK 1000
về việc cấm tiếp thị một số sản phẩm nhựa dùng 1 lần và các sản phẩm
làm bằng nhựa có thể phân hủy oxo (oxo-degradable plastic). Theo đó,
các thương nhân không được tiếp thị các sản phẩm nhựa dùng 1 lần gồm:
tăm bông, dao kéo (nĩa, dao, thìa, đũa), ống hút, que khuấy đồ uống,
gậy dùng để gắn vào bóng bay, hộp đựng thực phẩm và hộp đựng đồ uống,
cốc uống làm từ polystyrene giãn nở, thương nhân không được tiếp thị
các sản phẩm làm bằng nhựa có thể phân hủy oxo (oxo-degradable
plastic).
Các thương nhân tiếp thị hoặc cung cấp các sản phẩm nhựa dùng một lần
phải đảm bảo nhãn mác có thể nhìn thấy, rõ ràng, dễ đọc, không bị tẩy
xóa và đáp ứng các thông số kỹ thuật được áp dụng cho bao bì.
Na Uy
Với tư cách là thành viên của EEA, Na Uy cũng phải thực hiện Chỉ thị
(EU) 2019/904 về cấm một số sản phẩm sử dụng một lần từ ngày 1/7/2021.
Tuy nhiên, là nước có ý thức trách nhiệm cao về bảo vệ môi trường, Na
Uy muốn thực hiện lệnh cấm đối với nhựa sử dụng một lần vào năm 2020
trước khi Nghị viện châu Âu thực hiện Chỉ thị về nhựa sử dụng một lần.
Vào tháng 5/2019, đa số 560 Thành viên Nghị viện (MEP) đã bỏ phiếu ủng
hộ thỏa thuận cấm đồ nhựa sử dụng một lần trong nỗ lực chống xả rác ở
biển và hướng tới một nền kinh tế tuần hoàn.
Nhiều cửa hàng ở Na Uy đã bắt đầu bán nhiều mặt hàng có thể tái sử dụng
như tăm bông bằng gỗ, ống hút bằng thủy tinh hoặc thép, dao kéo và đĩa
có thể phân hủy sinh học.
Trách nhiệm thu gom và tái chế
Thụy Điển
Tại Thụy Điển, có trách nhiệm của nhà sản xuất từ năm 1994, nghĩa là
nếu nhà sản xuất (bao gồm các công ty sản xuất, nhập khẩu, đóng gói
hoặc sử dụng bao bì hoặc sản phẩm đóng gói trên thị trường Thụy Điển),
phải có trách nhiệm thu gom và tái chế bao bì. Áp dụng cho tất cả các
loại bao bì - bao gồm bao bì tiêu dùng, nhóm và vận chuyển - và áp dụng
cho tất cả các loại vật liệu như giấy, nhựa, kim loại, thủy tinh và gỗ.
Trách nhiệm được điều chỉnh bởi Quy định về trách nhiệm của nhà sản
xuất đối với việc đóng gói, gọi là Pháp lệnh Đóng gói. Quy định SFS (
2006: 1273
) đã được thay thế bằng SFS (
2018: 1462
) nhưng được sử dụng song song cho đến khi tất cả các đoạn trong sắc
lệnh mới có hiệu lực. Theo quy định mới, trách nhiệm của người sản xuất
tăng lên có nghĩa là người sản xuất phải chịu chi phí cho các biện pháp
nâng cao nhận thức, thu gom trong hệ thống công cộng và làm sạch sản
phẩm của họ. Yêu cầu này sẽ có hiệu lực vào tháng 1 năm 2023 đối với
các trách nhiệm hiện có của nhà sản xuất và các sản phẩm thuốc lá. Các
quy định đối với các sản phẩm khác được ban hành trước ngày 31/12/2024.
Đan Mạch
Đan Mạch là quốc gia thành viên duy nhất trong EU chưa đưa ra các nghĩa
vụ về Trách nhiệm của Nhà sản xuất Mở rộng (EPR) đối với đóng gói và
đóng gói chất thải. Hiện tại, các thành phố ở Đan Mạch chịu trách nhiệm
quản lý chất thải bao bì chứ không phải nhà sản xuất. Tuy nhiên, Đan
Mạch vừa tham khảo ý kiến về dự thảo sửa đổi Đạo luật Bảo vệ Môi
trường, dự định thay đổi Chỉ thị về Bao bì 852/2018 của EU.
Dự thảo sửa đổi đưa ra yêu cầu đối với các nhà sản xuất/nhập khẩu phải
thu hồi và xử lý bao bì phế liệu theo thị phần của họ. Luật mới được đề
xuất về nghĩa vụ EPR sẽ có hiệu lực vào năm 2025.
Hiện, Đan Mạch đã đặt mục tiêu tái chế 50% bao bì nhựa vào năm 2025 và
55% vào năm 2030. Hiện Đan Mạch tái chế dưới 30% tổng số bao bì nhựa ở
Đan Mạch.
Na Uy
Tại Na Uy, các nhà sản xuất và nhà nhập khẩu bao bì chịu trách nhiệm về
việc đóng gói và tái chế, và nhà sản xuất và nhập khẩu phải trả phí cấp
phép tái chế cho Grønt Punkt Norge.
Gront Punkt Norge là một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để tài
trợ cho việc thu hồi và tái chế bao bì đã qua sử dụng. Sau đó, họ sẽ
đóng góp một khoản tiền vào chương trình tái chế tương ứng với số lượng
bao bì mà họ đưa ra thị trường. Grønt Punkt Norge sử dụng tổng số tiền
đóng góp để bù đắp cho việc thu gom, vận chuyển, phân loại và tái chế
chất thải đóng gói và tạo ra các chiến dịch động viên.
PHẦN V. THƯƠNG MẠI VỚI VIỆT NAM
I. Tình hình thương mại giữ Việt Nam với khu vực Bắc Âu
Kim ngạch xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Việt Nam sang các
nước Bắc Âu khá nhỏ so với tổng lượng nhập khẩu của các nước này. Sản
phẩm được các nước Bắc Âu chủ yếu nhập khẩu từ Việt Nam là các sản phẩm
dùng trong vận chuyển hoặc đóng gói hàng hóa, bằng plastic; nút, nắp,
mũ van và các loại nút đậy khác, bằng plastic, các sản phẩm khác bằng
plastic và các sản phẩm bằng các vật liệu khác của các nhóm từ 39.01
đến 39.14 và tấm, phiến, màng, lá và dải khác, bằng plastic, không xốp
và chưa được gia cố, chưa gắn lớp mặt, chưa được bổ trợ hoặc chưa được
kết hợp tương tự với các vật liệu khác.
Hình 10. Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa của Việt Nam sang Thụy Điển
2010 - 2020
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa của Việt Nam sang thị trường
Thụy Điển rất nhỏ, chỉ chiếm trung bình khoảng 0,6% tổng nhập khẩu nhựa
và các sản phẩm từ nhựa của Thụy Điển.
Mặt hàng được Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang Thụy Điển là thành
phẩm và bán thành phẩm các sản phẩm từ nhựa và đang có xu hướng liên
tục tăng trưởng qua các năm, từ 14,7 triệu USD năm 2010, lên 29,05
triệu USD năm 2020, tăng 97% so với 2010. Mặt hàng cụ thể được Thụy
Điển nhập khẩu nhiều nhất từ Việt Nam là các sản phẩm dùng trong vận
chuyển hoặc đóng gói hàng hóa, bằng plastic; nút, nắp, mũ van và các
loại nút đậy khác, bằng plastic và các sản phẩm khác bằng plastic và
các sản phẩm bằng các vật liệu khác của các nhóm từ 39.01 đến 39.14.
với trị giá nhập khẩu năm 2020 lần lượt là 6,1 triệu USD và 16,3 triệu
USD.
Hình
11. Tình hình xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa
giữa Việt Nam - Đan Mạch 2010 - 2020
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Việt Nam xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa sang Đan Mạch khá nhỏ,
chỉ chiếm trung bình khoảng 0,3% tổng nhập khẩu nhựa và các sản phẩm
nhựa của Đan Mạch.
Sản phẩm mà Việt Nam có thể xuất khẩu sang Đan Mạch là thành phẩm và
bán thành phẩm các sản phẩm từ nhựa, xuất khẩu nhựa nguyên sinh hầu như
không có. Mặc dù có sự không ổn định qua các năm, tuy nhiên, về tổng
thể xuất khẩu thành phẩm và bán thành phẩm các sản phẩm từ nhựa của
Việt Nam sang Đan Mạch có chiều hướng tăng lên. Năm 2019 là năm xuất
khẩu lớn nhất của Việt Nam sang Đan Mạch với 19 triệu USD, tăng 194% so
với 2010. Riêng năm 2020, do ảnh hưởng chung của dịch bệnh covid đến
nền kinh tế toàn cầu nói chung và kinh tế Đan Mạch nói riêng khiến cho
nhập khẩu của Đan Mạch giảm nhẹ (4%) so với 2019, đạt 18,2 triệu USD.
Hình 12. Tình hình xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa
giữa Việt Nam - Na Uy 2010 - 2020
Đơn vị: nghìn USD
Nguồn: Trademap
Việt Nam xuất khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa sang Na Uy cũng rất rất
nhỏ, chỉ chiếm trung bình khoảng 0,3% tổng nhập khẩu nhựa và các sản
phẩm nhựa của Na Uy.
Sản phẩm mà Việt Nam có thể xuất khẩu sang Na Uy cũng là thành phẩm và
bán thành phẩm các sản phẩm từ nhựa, xuất khẩu nhựa nguyên sinh hầu như
không có. Nhìn chung, xuất khẩu thành phẩm và bán thành phẩm các sản
phẩm từ nhựa của Việt Nam sang Na Uy đang tăng lên từ 2010 - 2020. Năm
2020, xuất khẩu thành phẩm và bán thành phẩm các sản phẩm từ nhựa sang
Na Uy đạt 9,9 triệu USD, và đạt cao nhất trong suốt giai đoạn 2010 -
2020, tăng 157% so với 2010.
Mặt hàng cụ thể được Na Uy nhập khẩu nhiều nhất từ Việt Nam là các sản
phẩm dùng trong vận chuyển hoặc đóng gói hàng hóa, bằng plastic; nút,
nắp, mũ van và các loại nút đậy khác, bằng plastic và các sản phẩm khác
bằng plastic và các sản phẩm bằng các vật liệu khác của các nhóm từ
39.01 đến 39.14. với trị giá nhập khẩu năm 2020 lần lượt là 2,6 triệu
USD và 5,3 triệu USD.
II. Thuận lợi và khó khăn
1. Thuận lợi
Nhựa là một sản phẩm không thể thiếu trong các ngành nghề của các nước
Bắc Âu. Do vậy, xu hướng tiêu dùng nhựa và các sản phẩm nhựa tại thị
trường Bắc Âu khá khả quan khi nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm này ngày
càng tăng lên và có xu hướng tiếp tục tăng trong tương lai.
Do áp lực từ vấn đề môi trường, nên các nước Bắc Âu ngày càng có các
yêu cầu khắt khe với việc sản xuất nhựa và các sản phẩm từ nhựa. Do
vậy, số lượng các công ty sản xuất đang giảm dần và chuyển sang các nhà
thầu phụ tại các nước đang phát triển hoặc nhập khẩu.
Mặc dù lượng nhập khẩu trong những năm gần đây không tăng ồ ạt, nhưng
tăng tương đối ổn định và tăng dần đều qua các năm. Điều này chứng tỏ
nhu cầu tại thị trường Bắc Âu rất ổn định.
Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA)
có hiệu lực từ ngày 1/8/2020 mang lại lợi thế lớn cho các doanh nghiệp
Việt Nam khi thuế của tất cả các mặt hàng nhựa và các sản phẩm nhựa của
Việt Nam được xóa bỏ về 0% kể từ ngày 1/8/2020. Trong khi, đối thủ cạnh
tranh lớn của Việt Nam tại Bắc Âu là Trung Quốc có thuế nhập khẩu phải
chịu là từ 0 -6,5%. Đây là lợi thế cạnh tranh rất lớn cho các doanh
nghiệp Việt Nam để có thể xâm nhập vào thị trường Bắc Âu.
Ngoài ra, dựa vào Hiệp định EVFTA, Việt Nam có thể nhập khẩu các loại
công nghệ, kỹ thuật cao như máy móc - thiết bị - dụng cụ để sản xuất
nhựa và các sản phẩm nhựa. Xu hướng của người tiêu dùng Bắc Âu ngày
càng đòi hỏi cao về các sản phẩm nhựa như nhựa có thể phân hủy sinh
học, có thể tái chế, tái sử dụng, sản xuất bằng các công nghệ hiện đại
để giảm thiểu tác động đến môi trường… Do vậy, việc nhập khẩu các máy
móc, công nghệ cao là vô cùng cần thiết cho các doanh nghiệp sản xuất
nhựa và các sản phẩm nhựa Việt Nam. Với việc không phải chịu thuế nhập
khẩu, giá thành của các loại máy móc sẽ giảm xuống, đồng nghĩa với việc
các doanh nghiệp sẽ có khả năng chi trả và nhập khẩu. Điều này không
chỉ đem lại lợi ích thiết thực cho khách hàng trong nước mà còn mở rộng
cơ hội cho các nhà sản xuất thâm nhập thị trường quốc tế.
2. Khó khăn
Một thách thức chính đối với nhựa Việt Nam là vấn đề phát triển bền
vững, vấn đề bảo vệ môi trường. Các nước Bắc Âu vốn nổi tiếng với tiêu
dùng các sản phẩm bền vững, bảo vệ môi trường, đặc biệt là Thụy Điển -
với lượng nhập khẩu hàng năm khá lớn. Người tiêu dùng nơi đây sẵn sàng
trả giá cao cho sản phẩm thân thiện và bền vững môi trường. Trong khi
đó Việt Nam chưa có đủ nguồn lực cũng như kinh nghiệm để quản lý các
vấn đề này.
Vấn đề khác là chất lượng hàng hóa. Mặc dù Việt Nam có lợi thế cạnh
tranh hơn so với Trung Quốc nhưng nếu chất lượng hàng của Việt Nam chưa
cao, gây ảnh hưởng đến môi trường nước nhập khẩu thì nhựa Việt Nam cũng
sẽ rất khó cạnh tranh với các nước khác. Do vậy, đòi hỏi mỗi doanh
nghiệp phải tự nâng cao năng lực doanh nghiệp, năng suất sản xuất và
đầu tư phát triển hiệu quả để có sản phẩm chất lượng cao.
Mặc dù xu hướng tiêu dùng nhựa và các sản phẩm nhựa ở thị trường Bắc Âu
là khả quan nhưng thị trường Bắc Âu vẫn là thị trường nhỏ khi so sánh
với hầu hết các nước châu Âu khác. Các doanh nghiệp lớn cũng không quá
thích thú xuất khẩu sang đây do đơn hàng nhỏ. Địa lý xa xôi dẫn đến chi
phí vận chuyển lớn. Do vậy, các nước Bắc Âu này thường chọn cách nhập
khẩu lại từ các nước nội khối trong EU như Pháp, Đức, Bỉ - trung tâm
trung chuyển hàng hóa của Châu Âu để nhập khẩu.
III. Giải pháp và kiến nghị
1. Phát triển sản phẩm với công nghệ cao thân thiện với môi trường
Bắc Âu, đặc biệt là Thụy Điển, là những quốc gia đặc biệt quan tâm đến
vấn đề môi trường và phát triển bền vững. Tháng 2/2020, Thụy Điển đã
tài trợ cho một số dự án để nhằm sử dụng nhựa bền vững và quản lý hợp
chất thải nhựa. Đồng thời các sản phẩm nhựa và các sản phẩm nhựa khi
nhập khẩu vào Thụy Điển phải đáp ứng Trách nhiệm của nhà sản xuất, hạn
chế sản xuất các sản phẩm nhựa có chứa hóa chất nguy hiểm, sử dụng các
sản phẩm nhựa có thể dễ dàng tái chế.
ICA Group - là một tập đoàn bán lẻ thực phẩm hàng đầu của Thụy Điển với
lượng tiêu thụ bao bì hàng năm rất lớn cũng đã áp dụng một chiến lược
mới cho nhựa và các sản phẩm từ nhựa. Chiến lược sẽ loại bỏ các sản
phẩm nhựa dùng một lần, tất cả các gói thực phẩm cho các sản phẩm nhãn
hiệu riêng của ICA sẽ có thể tái chế hoặc tái sử dụng vào năm 2022 và
đến năm 2030, các sản phẩm này làm từ vật liệu tái chế hoặc tái tạo.
Chiến lược mới áp dụng cho toàn bộ Tập đoàn ở cả Thụy Điển và các nước
Baltic.
Trong chiến lược giảm thiểu rác thải, Đan Mạch đã yêu cầu người tiêu
dùng nên mua các sản phẩm và dịch vụ ít sử dụng các nguồn tài nguyên,
ít chứa các chất độc hại và có thể tái chế được.
Theo chỉ thị về chất thải bao bì và đóng gói của EU, EU đã cam kết 50%
vật liệu nhựa đóng gói phải được tái chế và tái sử dụng đến năm 2025;
Chính phủ các nước thành viên phải thực hiện tái chế bao bì nhựa đóng
gói (không bao gồm chai nhựa PET) 30% đến năm 2020 và 50% từ năm 2021;
50% tái sử dụng và tái chế rác thải nhựa đến năm 2040; theo Chính phủ
Thụy Điển 100% tất cả các cửa hàng bán lẻ thực phẩm phải tái chế bao bì
đóng gói đến năm 2022 và tất cả nhựa và bao bì đóng gói nhựa từ các cửa
hàng tạp hóa/siêu thị phải sử dụng vật liệu không có chứa hóa thạch
hoặc có thể tái chế. Cả Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy đều có chiến lược
hành động thực hiện theo chỉ thị của EU về giảm thiểu các chất độc hại
trong sản phẩm và tái chế và tái sử dụng các sản phẩm nhựa để bảo vệ
môi trường
Do vậy, để có thể phát triển thị trường trong tương lai, đáp ứng nhu
cầu khách hàng và mục tiêu bền vững của chính phủ các nước, doanh
nghiệp nên phát triển các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, thân thiện
với môi trường, có thể tái chế, tái sử dụng nhiều lần.
Đặc biệt, đối với những doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu sản phẩm hộp
đựng thực phẩm và cốc nhựa cần chú ý nghiên cứu, phát triển sản phẩm có
nguồn gốc tự nhiên sớm. Bởi theo quy định (EU) 2019/904 của EU, đối với
các sản phẩm "không được coi là lựa chọn thay thế dễ dàng có sẵn" thì
trọng tâm là giảm tiêu thụ. Các quốc gia thành viên sẽ thực hiện các
biện pháp cần thiết để đạt được mục tiêu đó, trước mắt là giảm mức tiêu
thụ hai loại sản phẩm trên. Do vậy, các doanh nghiệp sản xuất và kinh
doanh hai sản phẩm trên cần sớm tìm hướng đi mới như nghiên cứu sử dụng
vật liệu thô tự nhiên, tái chế… để có thể cạnh tranh được trên thị
trường Châu Âu.
2. Thu hút đầu tư từ các nước Bắc Âu
Do áp lực từ vấn đề ô nhiễm môi trường, nhiều công ty sản xuất nhựa và
các sản phẩm từ nhựa của Bắc Âu đã có xu hướng chuyển nhà máy ra nước
ngoài để sản xuất. Theo Tổ chức Dansk Industri (DI), khoảng 17% công ty
sản xuất Đan Mạch muốn chuyển hoạt động sản xuất ra nước ngoài, trong
khi chỉ có 10 công ty chọn ở lại Đan Mạch.
Do vậy, doanh nghiệp Việt Nam có thể thu hút đầu tư từ các nước Bắc Âu
về Việt Nam, ta có thể được hưởng lợi thế sử dụng các máy móc hiện đại,
công nghệ cao, giảm tác động ô nhiễm đến môi trường, đồng thời cũng tạo
công ăn việc làm cho người lao động.
Ví dụ như, công ty Tetra Pak là một công ty chế biến và đóng gói thực
phẩm đa quốc gia Thụy Điển-Thụy Sĩ, đã công bố đầu tư thêm 5 triệu EUR
vào nhà máy sản xuất vật liệu đóng gói trị giá 120 triệu euro tại tỉnh
Bình Dương, Việt Nam vào ngày 16 tháng 9 năm 2021.
3. Tuân thủ các qui định bắt buộc của thị trường
Các doanh nghiệp xuất khẩu cần lưu ý muốn vào thị trường Bắc Âu, ngoài
việc cung cấp đúng sản phẩm còn phải tuân thủ rất nhiều các qui định
của thị trường.
Nghiên cứu các yêu cầu bắt buộc của thị trường trên các cổng thông tin
chính thức của EU như Trade Help Desk,
CBI
để hiểu các thủ tục liên quan đến xuất khẩu nhựa và các sản phẩm nhựa.
Đối với nhựa và các sản phẩm từ nhựa, mỗi quốc gia lại có quy định
riêng cho từng loại sản phẩm. Do vậy, doanh nghiệp cần tìm hiểu trước
khi xuất khẩu vào thị trường đó. Như EPA Đan Mạch đã ban
hành danh sách các chất không muốn
, danh sách này gồm 40 chất mà EPA Đan Mạch kiến nghị các công ty nên
tìm cách loại bỏ hoặc giảm thiểu nhất các chất này trong sản phẩm. Các
quy định về các loại hóa chất và rác thải liên quan đến nhựa được Cơ
quan môi trường Na Uy chịu trách nhiệm. Tất cả các chỉ thị của EU về
rác thải cũng được bao gồm trong Hiệp định EEA và cũng được cụ thể hóa
thành luật của Na Uy.
Do nhựa và lượng phế thải từ nhựa hàng năm khá lớn gây ảnh hưởng đến
môi trường. Do vậy để đạt mục tiêu giảm lượng khí thải đến năm 2030 của
EU, EU có thể sẽ ban hành thêm các quy định chặt chẽ hơn liên quan đến
các sản phẩm nhựa dùng một lần, các sản phẩm có thành phần từ nhựa khi
xuất khẩu vào EU. Cần cập nhật liên tục các quy định mới của EU liên
quan đến sản phẩm để có điều chỉnh phù hợp.
PHẦN VI. Danh sách các nhà nhập khẩu nhựa và các sản phẩm từ nhựa
của Bắc Âu
I. Thụy Điển
Svenska Metallketsen AB
Erteco Rubber & Plastics AB
MAPE Plastics
Bjørn Thorsen A/S
Brenntag Sweden
Icom Composites A/S
Tingstad AB
Martin & Servera AB
Pac-Production Sweden AB
Lito Plast AB
Sabert
Trioplast AB
Contimeta AB
Magnusson-Freij AB
Swelash AB
,
Davpack AB
.
Ställningsgrossisten AB
O.B. Wiik AB
Hallbyggarna Jonsereds AB
Würth AB
AV Plast AB
Akåplast & Elast AB
Arla Plast AB
Cabinova Plastics AB
II. Đan Mạch
Activiteam ApS
Albis Plastic Scandinavia AB
Berry Superfos Taastrup A/S
Biesterfed Nordic AB
Bjørn Thorsen A/S
Brenntag Nordic A/S
Dansk Plastmontering A/S
Distrupol Nordic
Monofiber A/S
Nordic Polymers A/S
Nyrup Plast A/S
PIL-PAK A/S
RESINEX Danmark A/S
RIAS A/S
III. Na Uy
Norengros
Oglaend system group
Brenntag Norway
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
Báo cáo đánh giá sơ bộ dòng chảy nhựa ở Đan Mạch
2.
Báo cáo các chất nguy hiểm trong nhựa và các sản phẩm từ nhựa của
Thụy Điển
3.
Báo cáo giảm thiểu ô nhiễm từ nhựa và tạo vòng kinh tế tuần hoàn
thông qua mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất Na Uy
4.
Báo cáo đánh giá sơ bộ về nguyên vật liệu nhựa tại Đan Mạch
5.
Cơ quan tái chế nhựa Thụy Điển
6. Cơ quan tái chế nhựa Na Uy
7.
Cơ quan bảo vệ môi trường Thụy Điển
8.
Cơ quan bảo vệ môi trường Đan Mạch
9.
Cơ quan bảo vệ môi trường Na Uy
10. Hiệp hội ống nhựa Bắc Âu
11.
Hiệp hội ngành nhựa Đan Mạch
12.
Hiệp hội thương mại các công ty sản xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa để
bán lại cho các thị trường bán lẻ tạp hóa và dịch vụ thực phẩm ở
Thụy Điển
13.
Hiệp hội công nghiệp nhựa Thụy Điển (SPF)
14.
Hiệp hội công nghiệp nhựa Na Uy
PHỤ LỤC I. Mô tả chi tiết về mã HS
Việc phân loại nhựa và các sản phẩm từ nhựa thực hiện theo phân loại mã
HS như sau:
Bảng 4. Phân loại mã HS
|
HS
|
Mặt hàng
|
|
Nhựa nguyên sinh
|
|
'3901
|
Polyme từ etylen, dạng nguyên sinh
|
|
'3902
|
Polyme từ propylen hoặc từ các olefin khác, dạng nguyên
sinh
|
|
'3903
|
Polyme từ styren, dạng nguyên sinh
|
|
'3904
|
Polyme từ vinyl clorua hoặc từ olefin đã halogen hóa
khác, dạng nguyên sinh
|
|
'3905
|
Polyme từ vinyl axetat hay từ các vinyl este khác, dạng
nguyên sinh; các polyme vinyl khác ở dạng nguyên sinh
|
|
'3906
|
Polyme acrylic dạng nguyên sinh
|
|
'3907
|
Polyaxetal, polyete khác và nhựa epoxit, dạng nguyên
sinh; polycarbonat, nhựa alkyd, este polyallyl và các
polyeste khác, dạng nguyên sinh
|
|
'3908
|
Polyamide dạng nguyên sinh
|
|
'3909
|
Nhựa amino, nhựa phenolic và polyurethan, dạng nguyên
sinh
|
|
'3910
|
Silicon dạng nguyên sinh
|
|
'3911
|
Nhựa từ dầu mỏ, nhựa cumaron-inden, polyterpen,
polysulphua, polysulphon và các sản phẩm khác, dạng
nguyên sinh
|
|
'3912
|
Xenlulo và các dẫn xuất hóa học của nó, chưa được chi
tiết hoặc ghi ở nơi khác, dạng nguyên sinh
|
|
'3913
|
Polyme tự nhiên (ví dụ, axit alginic) và các polyme tự
nhiên đã biến đổi (ví dụ, protein đã làm cứng, các dẫn
xuất hóa học của cao su tự nhiên), chưa được chi tiết
hoặc ghi ở nơi khác, dạng nguyên sinh
|
|
'3914
|
Chất trao đổi ion làm từ các polyme thuộc các nhóm 3901
đến 3913, dạng nguyên sinh
|
|
Phế tải nhựa
|
|
'3915
|
Phế liệu, phế thải và mẩu vụn, của plastic
|
|
Các sản phẩm nhựa thành phẩm và bán thành phẩm
|
|
'3916
|
Plastic dạng sợi monofilament có kích thước mặt cắt
ngang bất kỳ trên 1 mm, dạng thanh, que và các dạng
hình, đã hoặc chưa gia công bề mặt, nhưng chưa gia công
cách khác
|
|
'3917
|
Các loại ống, ống dẫn và ống vòi, và các phụ kiện dùng
để ghép nối chúng (ví dụ, các đoạn nối, khuỷu, vành
đệm), bằng plastic
|
|
'3918
|
Tấm trải sàn bằng plastic, có hoặc không tự dính, dạng
cuộn hoặc dạng tấm rời để ghép; tấm ốp tường hoặc ốp
trần bằng plastic
|
|
'3919
|
Tấm, phiến, màng, lá, băng, dải và các hình dạng phẳng
khác tự dính, bằng plastic, có hoặc không ở dạng cuộn
|
|
'3920
|
Tấm, phiến, màng, lá và dải khác, bằng plastic, không
xốp và chưa được gia cố, chưa gắn lớp mặt, chưa được bổ
trợ hoặc chưa được kết hợp tương tự với các vật liệu
khác
|
|
'3921
|
Tấm, phiến, màng, lá và dải khác, bằng plastic
|
|
'3922
|
Bồn tắm, bồn tắm vòi sen, bồn rửa, chậu rửa, bệ rửa, bệ
và nắp xí bệt, bình xả nước và các thiết bị vệ sinh
tương tự, bằng plastic
|
|
'3923
|
Các sản phẩm dùng trong vận chuyển hoặc đóng gói hàng
hóa, bằng plastic; nút, nắp, mũ van và các loại nút đậy
khác, bằng plastic
|
|
'3924
|
Bộ đồ ăn, bộ đồ dùng nhà bếp, các sản phẩm gia dụng
khác và các sản phẩm phục vụ vệ sinh, bằng plastic
|
|
'3925
|
Đồ vật bằng plastic dùng trong xây lắp, chưa được chi
tiết hoặc ghi ở nơi khác
|
|
'3926
|
Các sản phẩm khác bằng plastic và các sản phẩm bằng các
vật liệu khác của các nhóm từ 39.01 đến 39.14
|
