• LỜI NÓI ĐẦU
• TỔNG QUAN
• QUAN HỆ HỢP TÁC VIỆT NAM – NA UY
• CÁC QUI ĐỊNH THỊ TRƯỜNG
• ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG XUẤT KHẨU
• MỘT SỐ TRANG WEB HỮU ÍCH
• PHỤ LỤC
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

Lời nói đầu

Na Uy là một nước Bắc Âu có nền kinh tế phát triển, tình hình chính trị ổn định, người dân có mức sống cao.

Tuy dân số nhỏ nhưng kim ngạch xuất nhập khẩu của Na Uy đạt gần 164 tỷ USD trong năm 2020, trong đó, kim ngạch nhập khẩu đạt mức tăng trưởng khoảng 3%/năm trong 5 năm gần đây và đạt 81,32 tỷ USD vào năm 2020. Do đại dịch Covid, kim ngạch nhập khẩu năm 2020 đã giảm 5% so với năm 2019.

Mặc dù cơ cấu mặt hàng nhập khẩu của Na Uy hoàn toàn phù hợp với khả năng xuất khẩu của Việt Nam, nhưng Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này còn khá khiêm tốn. Trong năm 2020, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Na Uy đạt khoảng 529 triệu USD, trong đó, Na Uy nhập khẩu từ Việt Nam chỉ 216,91 triệu USD, chiếm tỷ lệ không đáng kể trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Na Uy từ thế giới. Một trong những nguyên nhân là do doanh nghiệp Việt Nam còn thiếu thông tin về thị trường Na Uy và chưa có phương thức xúc tiến thương mại phù hợp.

Để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Na Uy và hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá sang thị trường Na Uy, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Đan Mạch, Na Uy, Iceland, và Latvia xuất bản cuốn sách “Những điều cần biết về thị trường Na Uy”.

Hy vọng cuốn sách hữu ích cho doanh nghiệp và bạn đọc.

Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển

Tổng quan

Địa lý và khí hậu

Địa lý

Na Uy gồm phần phía tây của Scandinavie ở Bắc Âu. Bờ biển lởm chởm, bị chia cắt bởi nhiều vịnh hẹp và khoảng 50.000 hòn đảo, trải dài hơn 2.500 km. Na Uy có 2.542 km đường biên giới trên bộ chung với Thuỵ Điển, Phần Lan, và Nga ở phía đông. Từ phía tây tới phía nam, Na Uy giáp với Biển Na Uy, Biển Bắc, và Skagerak. Biển Barents nằm ở phía bắc Na Uy…

Với diện tích 385.207 km² (gồm cả Jan Mayen, Svalbard), Na Uy lớn hơn Đức, nhưng đa phần lãnh thổ là núi non hay vùng đất cao, với sự đa dạng lớn về địa hình tự nhiên do các dòng sông băng thời tiền sử gây nên. Đặc điểm đáng chú ý nhất là các vịnh hẹp là những rãnh sâu cắt vào đất liền của biển sau sự chấm dứt của Thời kỳ băng hà. Vịnh dài nhất là Sognefjorden. Na Uy cũng có nhiều sông băng và thác nước.

Khí hậu

Na Uy có nhiệt độ ấm và lượng mưa lớn hơn so với các nước ở các vùng có vĩ độ bắc như vậy, đặc biệt dọc theo bờ biển. Lục địa có bốn mùa riêng biệt, với mùa đông lạnh và ít mưa hơn trong đất liền.

Có sự khác biệt theo mùa trong ngày. Tại các vùng phía bắc Vòng Bắc Cực, mặt trời mùa hè có thể không bao giờ xuống dưới đường chân trời, vì thế Na Uy được miêu tả là "Vùng đất của mặt trời lúc nửa đêm." Trong mùa hè, người dân ở phía nam Vòng Bắc Cực có ánh sáng mặt trời trong vòng gần 20 giờ trong một ngày.

Thể chế chính trị và cơ cấu hành chính

Địa phận hành chính

Từ ngày 1/1/2020, chương trình cải cách hành chính của Na Uy chính thức có hiệu lực, giảm 19 đơn vị hành chính cấp một xuống còn 11 (hạt-counties) và giảm 428 đơn vị hành chính cấp hai xuống còn 356 (thành phố-municipalities). Các hạt được quản lý thông qua các hội đồng hạt và thống đốc hạt (được bầu trực tiếp bởi hội đồng hạt). Ngoài ra, Nhà vua và chính phủ có đại diện ở mọi hạt bởi một Fylkesmann, người hoạt động như một Thống đốc. Như vậy, Chính phủ trực tiếp đại diện ở cấp địa phương thông qua các văn phòng của Thống đốc hạt. Các hạt sau đó được chia thành 356 thành phố cấp hai, được quản lý bởi hội đồng thành phố, do một thị trưởng và một nội các điều hành đứng đầu. Thủ đô của Oslo được coi là một hạt và một đô thị.

Na Uy có hai lãnh thổ hải ngoại: Jan Mayen và Svalbard và có ba lãnh thổ phụ thuộc tại Nam Cực và Subantarctic: Đảo Bouvet, Đảo Peter I và Đất Nữ hoàng Maud. Trên hầu hết các bản đồ, có một khu vực không được thống nhất giữa Đất Nữ hoàng Maud và Cực Nam cho đến ngày 12 tháng 6 năm 2015, khi Na Uy chính thức sáp nhập khu vực đó.

Các hạt của Na Uy gồm: Agder, Innlandet, More og Romsdal, Nordland, Oslo, Rogaland, Troms og Finnmark, Trondelag, Vestland, Vestfold og Telemark, và Viken.

Chi tiết về cải cách hành chính của Na Uy

Hệ thống luật pháp

Hệ thống luật dân sự, kết hợp với thông luật, và tập quán pháp, chấp nhận quyền tài phán ICJ (International court of justice – Tòa án Công lý Quốc tế) bắt buộc, nhưng có các điều khoản bảo lưu và chấp nhận quyền tài phán của ICCt (International Criminal Court – Tòa án Hình sự Quốc tế).

Hệ thống nhà nước

Thể chế chính trị:

Na Uy là một nhà nước quân chủ lập hiến đơn nhất với một hệ thống chính phủ nghị viện , trong đó Quốc vương Na Uy là nguyên thủ quốc gia và Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ. Quyền lực được phân tách giữa các nhánh lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Quốc vương về mặt danh nghĩa là chủ thể giữ quyền hành pháp. Nhưng kể từ khi chính phủ nghị viện ra đời, nhiệm vụ của Quốc vương chủ yếu mang tính chất đại diện và nghi lễ, chẳng hạn như bổ nhiệm chính thức và bãi nhiệm Thủ tướng và các Bộ trưởng. Ngoài ra, Quốc vương cũng là Tổng tư lệnh của Lực lượng Vũ trang Na Uy, giữ chức vụ ngoại giao chính thức ở nước ngoài và là biểu tượng cho sự thống nhất quốc gia. Harald V của Nhà Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg lên ngôi Vua Na Uy năm 1991, hiện đang là Quốc vương nước này. Haakon Magnus, Thái tử Na Uy, là người thừa kế.

Thông qua Hội đồng Nhà nước, một Viện cơ mật do Quốc vương chủ trì, Thủ tướng và nội các họp tại Cung điện Hoàng gia và chính thức hỏi ý kiến Quốc vương. Tất cả các dự luật của Chính phủ cần sự chấp thuận chính thức của Quốc vương trước và sau khi trình bày với Quốc hội mới có thể thành luật. Tuy vậy, việc ban hành luật đều đã được Chính phủ và Quốc hội nhất trí với nhau từ trước. Viện cơ mật chỉ mang tính chất tượng trưng thể hiện quyền lực của Quốc vương mà thôi.

Cơ quan lập pháp:

Quốc hội là cơ quan lập pháp tối cao của Na Uy.

Trước đây, Quốc hội Na Uy (Storting) gồm 2 viện: Lagting (tương đương Thượng viện) và Odelsting (tương đương Hạ viện). Kể từ năm 2009, Quốc hội Na Uy bỏ việc phân chia Quốc hội thành Thượng viện và Hạ viện và theo chế độ một viện (unicameral) với 169 nghị sĩ, nhiệm kỳ 4 năm. Kỳ bầu cử gần nhất vừa diễn ra vào ngày 13/9/2021. Quốc hội của Na Uy không thể bị giải tán và bầu lại giữa chừng.

Chế độ bầu cử của Na Uy dựa trên nguyên tắc bỏ phiếu kín, bầu trực tiếp và theo tỷ lệ. Cả nước có 19 đơn vị bầu cử (sắp tới sẽ còn 11). Những người chưa có quốc tịch Na Uy thì được quyền tham gia bầu cử ở địa phương, nếu đến ngày bầu cử họ đã sống liên tục ở Na Uy được 3 năm và đáp ứng các điều kiện chung về bầu cử.

Sau cuộc bầu cử ngày 13/9/2021, tổng cộng 10 đảng có đại diện trong Quốc hội: Đảng Lao động (48 đại diện), Đảng Bảo thủ (36), Đảng Trung tâm (28), Đảng Tiến bộ (21), Đảng Cánh tả Xã hội (13), Đảng Tự do (8), Đảng Đỏ (8), Đảng Dân chủ Thiên chúa giáo (3), Đảng Xanh (3) và Đảng Độc lập (1),

Quốc hội có đoàn chủ tịch gồm 6 thành viên, chủ trì bởi Chủ tịch Quốc hội Bà Eva Kristin Hansen thuộc đảng Lao độngvà 5 thành viên khác thuộc đảng Lao động (1), đảng Tiến bộ (1), đảng Bảo thủ (1), đảng Trung tâm (1), và đảng Xã hội lề trái (1).

Quốc hội có 12 Uỷ ban gồm: Kinh doanh và Công nghiệp, Giáo dục và Nghiên cứu, Năng lượng và Môi trường, Văn hoá và Gia đình, Tài chính và Kinh tế, Ngoại giao và Quốc phòng, Y tế và Dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, Tư pháp, Lao động và Xã hội, Chính phủ địa phương và Hành chính công, Rà soát và Lập hiến, Giao thông và Truyền thông.

Vị trí Thủ tướng , người đứng đầu chính phủ Na Uy, được trao cho một thành viên của Quốc hội, người nhận được sự tín nhiệm của đa số thành viên trong Quốc hội. Thông thường, Thủ tướng là lãnh đạo của đảng chính trị lớn nhất hoặc thủ lĩnh của liên minh đảng phái giành được thắng lợi trong cuộc bầu cử quốc gia. Một đảng duy nhất thường không có đủ ghế trong Quốc hội để tự mình thành lập chính phủ. Na Uy thường được điều hành bởi các chính phủ thiểu số, được hình thành từ một liên minh đảng phái có chung tư tưởng chính trị.

Các đảng và thành viên trong quốc hội hiện nay

Cơ quan hành pháp:

Thủ tướng là người thực hiện các quyền hành pháp. Thủ tướng là người chỉ định các thành viên của nội các. Theo truyền thống, các thành viên của nội các chính là các thành viên của cùng một đảng chính trị với Thủ tướng hoặc là thành viên của một đảng nằm trong liên minh thành lập Chính phủ. Thủ tướng thực thi quyền lực của mình theo Hiến pháp. Trước đây, Thủ tướng phải có hơn một nửa số thành viên trong nội các là thành viên của Giáo hội Na Uy. Quy định này đã được bãi bỏ vào năm 2012.

Đứng đầu chính phủ hiện nay là Thủ tướng chính phủ - Jonas Gahr Store, thuộc đảng Lao động. Nội các gồm Thủ tướng và 18 Bộ trưởng:

• Bộ trưởng Bộ Tài chính – Trygve Slagsvold Vedum (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Lao động và Hòa nhập xã hội – Hadia Tajik (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Nghiên cứu và Giáo dục bậc cao – Ola Borten Moe (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Thủy sản và Chính sách đại dương – Bjornar Selnes Skjaeran (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Phát triển quốc tế - Anne Beathe Kristiansen Tvinnereim (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Ngoại giao – Anniken Scharning Huitfeldt (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Quốc phòng – Odd Roger Enoksen (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Khí hậu và Môi trưởng – Espen Barth Eide (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Trẻ em và Gia đình – Kjersti Toppe (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Chính sách địa phương và Chính sách quận – Bjorn Arild Gram (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải – Jon-Ivan Nygard (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Dầu mỏ và Năng lượng – Marte Mjos Persen (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Dịch vụ Chăm sóc Sức khỏe và Y tế - Ingvild Kjerkol (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Bình đẳng giới – Anette Trettebergstuen (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Thương mại – Jan Christian Vestre (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Tonje Brenna (đảng Lao động)
• Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Thực phẩm – Sandra Konstance Nygard Borch (đảng Trung tâm)
• Bộ trưởng Bộ Tư pháp và an ninh công cộng – Emilie Enger Mehl (đảng Trung tâm)

Thông tin chi tiết về nội các của Na Uy

Cơ quan tư pháp:

Na Uy sử dụng hệ thống Luật dân sự, nơi luật pháp được tạo ra và sửa đổi bởi Quốc hội và được điều chỉnh thông qua các cơ quan tư pháp.

Cơ quan tư pháp bao gồm Tòa án tối cao gồm 19 thẩm phán thường trực và một chánh án, 6 tòa phúc thẩm, 63 tòa án cấp quận, cùng với các hội đồng hòa giải. Ngoài ra, còn một số toà án đặc biệt để xử lý một số các vấn đề như toà án đất đai, toà án công nghiệp…

Nhánh tư pháp độc lập với các nhánh hành pháp và lập pháp. Trong khi Thủ tướng là người bổ nhiệm các Thẩm phán Tòa án Tối cao, việc đề cử phải được Quốc hội phê chuẩn và phải chính thức được Quốc vương xác nhận. Thẩm phán của các tòa án cấp thấp hơn thường được Quốc vương chính thức bổ nhiệm theo đề nghị của Thủ tướng.

Nhiệm vụ của Tòa án tối cao là điều chỉnh hệ thống tư pháp Na Uy, giải thích Hiến pháp và thực thi luật pháp được Quốc hội thông qua. Trong chức năng đánh giá tư pháp của mình, Tòa án tối cao giám sát các nhánh lập pháp và hành pháp để đảm bảo rằng hai nhánh này tuân thủ các quy định của pháp luật.

Các đảng phái chính trị

• Đảng Lao động , thành lập năm 1887, do ông Jonas Gahr Støre đứng đầu, hiện có 48 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Bảo thủ , thành lập năm 1884, do bà Erna Solberg đứng đầu, hiện có 36 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Trung tâm , thành lập năm 1919, do ông Trygve Slagsvold Vedum đứng đầu, có 28 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Tiến bộ , thành lập năm 1972, do bà Siv Jensen đứng đầu, hiện có 21 ghế trong Quốc hội;
• Đảng xã hội cánh tả , thành lập năm 1975, do ông Audun Lysbakken đứng đầu, hiện có 13 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Tự do , đảng lâu đời nhất ở Na Uy hiện nay, thành lập năm 1884, do bà Trine Skei Grande đứng đầu, hiện có 8 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Đỏ/Đảng Cộng sản , thành lập năm 1923, do ông Bjornar Moxnes đứng đầu, hiện có 8 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Dân chủ Thiên chúa giáo , thành lập năm 1933, do ông Kjell Ingolf Ropstad đứng đầu, hiện có 3 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Xanh , thành lập năm 1988, do bà Une Aina Bastholm đứng đầu, hiện có 3 ghế trong Quốc hội;
• Đảng Độc lập, do ông Leirstein đứng đầu, hiện có 1 ghế trong Quốc hội.

Các mốc lịch sử quan trọng

• Khoảng 10.000 năm trước công nguyên, sau khi những dải băng cuối cùng rút lui, những cư dân đầu tiên đã đặt chân đến vùng đất mà ngày nay là Na Uy;
• Khoảng giữa 5000 và 4000 TCN, những người nông dân đầu tiên đã sống định cư quanh vùng vịnh hẹp Oslo. Dần dần, giữa năm 1500 và 500 TCN, những nông dân định cư tràn đến khu vực phía nam của Na Uy, trong khi những cư dân phía bắc tiếp tục săn bắn và du mục;
• Từ thập kỷ cuối cùng của thế kỷ thứ VIII, người Na Uy bắt đầu tung hoành trên biển, đến Anhvà sau đó Iceland và Greenland;
• Đầu thế kỷ IX - cuối thế kỷ XI là thời kỳ phát triển thịnh vượng của Na Uy, người Viking Na Uy thiết lập những triều đại đầu tiên của mình và mở mang bờ cõi;
• Từ thế kỷ XII, Na Uy bị suy yếu do ngoại xâm và nội chiến, bị Đan Mạch thống trị;
• Năm 1397, Na Uy gia nhập liên minh Kalmar với Đan mạch và Thụy Điển;
• Sau khi Thụy Điển rời khỏi liên minh năm 1523, Na Uy trở thành một phần trong liên minh Đan Mạch-Na Uy;
• Các cải cáchđược áp dụng năm 1537 và chế độ quân chủ tuyệt đối được áp đặt năm 1661;
• Trong năm 1814,Na Uy được nhượng lại cho vua Thụy Điển bởi Hoà ước Kiel. Na Uy tuyên bố độc lập và thông qua một hiến pháp mới. Không có một nước nào công nhận quốc gia mới, nhưng Na Uy vẫn nhận trợ cấp từ Thụy Điển theo hòa ước Kiel. Sau một thời gian ngắn chiến tranh với Thụy Điển, hai quốc gia đã thông qua hội nghị Moss, trong đó Na Uy chấp nhận một liên minh với Thuỵ Điển, được quyền giữ lại Hiến pháp của mình, nghị viện riêng và các tổ chức riêng biệt, ngoại trừ ngoại giao. Liên minh đã chính thức thành lập sau khi nghị viện thông qua các sửa đổi cần thiết trong Hiến pháp và bầu Charles XIII Thụy điển là vua của Na Uy ngày 4 tháng 11 năm 1814;
• Trong năm 1884, nhà vua chỉ định Johan Sverdrup làm Thủ tướng, qua đó thành lập chế độ quân chủ lập hiến;
• Năm 1905, Liên minh với Thụy Điển được từ bỏ, Na Uy trở thành quốc gia độc lập;
• Trong chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ hai, Na Uy là một nước trung lập nhưng vẫn bị phát xít Đức chiếm đóng (1940-1945) do vị trí địa chiến lược của mình (nằm ngay sát nước Nga);
• Năm 1945: Na Uy gia nhập Liên hợp quốc, ông Trygve Lie (cựu Bộ trưởng Tư pháp và Ngoại giao) trở thành Tổng thư ký đầu tiên của Liên Hợp Quốc;
• Năm 1949: Do sức ép của Anh và Đức, Na Uy không còn giữ được chính sách trung lập. Đây cũng là một trong các lý do Na Uy gia nhập Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sau khi sáng kiến thành lập Liên minh phòng thủ Bắc Âu do Thụy Điển đưa ra năm 1948 bị thất bại;
• Năm 1960: Na Uy gia nhập khối Mậu dịch tự do châu Âu (EFTA);
• Các năm 1972 và 1994: Na Uy thất bại trong trưng cầu dân ý về gia nhập Liên minh châu Âu (EU);
• Năm 1995: Na Uy tham gia Hiệp định Kinh tế châu Âu (EEA);
• Năm 2006: Na Uy gia nhập Hiệp định Schengen (tự do đi lại ở châu Âu).

Kinh tế

Tổng quan

Nền kinh tế Na Uy là một ví dụ về nền kinh tế hỗn hợp , một nhà nước phúc lợi tư bản thịnh vượng và một quốc gia dân chủ xã hội với sự kết hợp giữa kinh tế thị trường tự do và quyền sở hữu lớn của nhà nước trong một số lĩnh vực kinh tế quan trọng. Chăm sóc sức khỏe công cộng ở Na Uy hoàn toàn miễn phí. Nguồn thu của nhà nước từ tài nguyên thiên nhiên đóng góp đáng kể từ ngành công nghiệp dầu khí. Năng suất lao động, cũng như mức lương trung bình mỗi giờ ở Na Uy đều thuộc hàng cao nhất trên thế giới.

Các giá trị bình đẳng của xã hội Na Uy đã giữ cho mức chênh lệch về lương giữa công nhân so với CEO của hầu hết các công ty ít hơn nhiều so với các nền kinh tế phương Tây có trình độ phát triển tương đương. Điều này cũng được thể hiện rõ qua hệ số Gini cực kỳ thấp của Na Uy , cho thấy Na Uy là nước có mức bất bình đẳng thu nhập rất thấp.

Nhà nước nắm quyền sở hữu lớn trong các ngành công nghiệp chủ chốt như ngành dầu khí (Statoil ), sản xuất năng lượng thủy điện (Statkraft), sản xuất nhôm (Norsk Hydro), ngân hàng (DNB) và dịch vụ viễn thông (Telenor). Thông qua các công ty lớn này, chính phủ kiểm soát khoảng 30% giá trị cổ phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán Oslo. Khi các công ty không niêm yết được đưa vào, nhà nước thậm chí còn có cổ phần cao hơn (chủ yếu từ quyền sở hữu giấy phép dầu trực tiếp). Na Uy là một quốc gia vận chuyển lớn và có đội tàu vận tải lớn thứ 6 thế giới, với 1.412 tàu vận tải thuộc sở hữu của Na Uy.

Đất nước này rất giàu tài nguyên thiên nhiên bao gồm dầu mỏ, thủy điện , thủy sản, rừng, và khoáng sản. Trữ lượng dầu mỏ và khí đốt tự nhiên rất lớn đã được phát hiện vào những năm 1960, dẫn đến sự bùng nổ trong nền kinh tế. Na Uy đã trở thành một trong những nước có mức sống cao nhất trên thế giới một phần nhờ sở hữu một lượng lớn tài nguyên thiên nhiên so với quy mô dân số.

Na Uy là quốc gia đầu tiên ban hành luật cấm phá rừng, để ngăn chặn rừng mưa biến mất. Nước này tuyên bố ý định của mình tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc năm 2014, cùng với Vương quốc Anh và Đức. Các loại sản phẩm thường liên quan đến việc phá rừng là gỗ, đậu nành, dầu cọ và thịt bò. Giờ đây Na Uy phải tìm một cách mới để cung cấp các sản phẩm thiết yếu này mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Những cuộc trưng cầu dân ý năm 1972 và 1994 cho thấy người dân Na Uy không muốn gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, Na Uy cùng với Thụy Sỹ, Iceland và Liechtenstein tham gia vào thị trường chung Liên minh châu Âu thông qua thoả thuận Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA). Thoả thuận EEA giữa các quốc gia Liên minh châu Âu và các quốc gia EFTA đã được đưa vào luật pháp Na Uy. Điều này khiến Na Uy trở thành một thành viên tham gia sâu vào đa số các lĩnh vực của thị trường nội bộ Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, một số lĩnh vực như nông nghiệp, dầu khí và đánh cá, không hoàn toàn phải tuân thủ Thoả thuận EEA. Na Uy cũng tham gia vào Thoả thuận Schengen và nhiều thoả thuận liên chính phủ khác giữa các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu.

Các ngành kinh tế trọng điểm

Công nghiệp dầu khí:

Sản xuất dầu là trung tâm của nền kinh tế Na Uy từ những năm 1970, với quyền sở hữu lớn của nhà nước (mỏ dầu Heidrun).

Na Uy là nước xuất khẩu dầu lớn thứ năm và xuất khẩu khí lớn thứ ba trên thế giới, nhưng quốc gia này lại không phải là thành viên của OPEC . Năm 1995, chính phủ Na Uy đã thành lập một Quỹ đầu tư quốc gia, được tài trợ bằng các khoản thu từ dầu mỏ, bao gồm thuế, cổ tức, doanh thu bán hàng và phí cấp phép. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào nguồn thu từ dầu mỏ, giảm thiểu sự không ổn định từ tình trạng biến động của giá dầu và cung cấp một nguồn kinh phí cho quỹ hưu trí của đất nước trong bối cảnh già hóa dân số.

Chính phủ kiểm soát tài nguyên dầu mỏ thông qua sự kết hợp giữa quyền sở hữu một phần của nhà nước đối với các công ty khai thác dầu lớn (như Statoil) và hoặc hoàn toàn thuộc sở hữu của nhà nước (như Petoro), có giá trị thị trường gấp đôi so với Statoil và SDFI. Cuối cùng, Chính phủ kiểm soát việc cấp phép thăm dò và sản xuất của các khu khai thác. Các quỹ đầu tư vào thị trường tài chính phát triển bên ngoài Na Uy. Quy tắc ngân sách (Handlingsregelen) là chi tiêu không quá 4% quỹ mỗi năm (được coi là lợi tức bình thường từ quỹ).

Đóng tàu và vận tải biển:

Đây là một trong những ngành công nghiệp chủ yếu của Na Uy. Hiện Na Uy đứng thứ 3 thế giới về cung cấp các dịch vụ cho khai thác dầu khí ở ngoài khơi, thứ 2 (sau Hoa Kỳ) về đội tàu phục vụ cho khai thác dầu.

Đánh bắt cá, nuôi trồng thuỷ sản và chế biến:

Đây là hai ngành quan trọng nhất của Na Uy, chủ yếu nuôi hai loại cá hồi (thịt vàng và thịt đỏ) để xuất khẩu. Na Uy có hàng trăm nhà máy chế biến hải sản dọc theo bờ biển.

Na Uy cũng là nước xuất khẩu thủy sản lớn thứ hai thế giới (về giá trị, sau Trung Quốc). Thủy sản được nuôi từ các trang trại và thủy sản đánh bắt là sản phẩm xuất khẩu lớn thứ hai của Na Uy (sau dầu/khí tự nhiên).

Na Uy chú trọng tới các thông lệ đánh bắt bền vững, ví dụ, không đánh bắt cá nhỏ và quá gần bờ. Sản lượng đánh bắt ngoài khơi của Na Uy thường chiếm 2/3 tổng sản lượng đánh bắt của nước này.

Công nghiệp sản xuất giấy, bột giấy, gỗ xẻ:

Rừng chiếm hơn 1/5 diện tích cả nước và là nguồn cung cấp nguyên vật liệu quan trọng cho ngành công nghiệp Na Uy. Na Uy có khoảng 1.500 xí nghiệp sản xuất giấy, bột giấy và gỗ xẻ với hơn 30 nghìn lao động.

Thủy điện:

Na Uy có hơn 200 nghìn hồ nước trên núi và hệ thống sông, suối có độ dốc cao thuận lợi cho phát triển thuỷ điện. Công ty năng lượng lớn nhất của Na Uy là Norsk Hydzo được thành lập từ năm 1905.

Các nhà máy thủy điện tạo ra khoảng 98-99% sản lượng điện của Na Uy, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới.

Khoáng sản:

Na Uy có nhiều tài nguyên khoáng sản quan trọng. Các khoáng sản có giá trị nhất là canxi cacbonat (đá vôi), đá xây dựng, nepheline syenite, olivine, sắt, titan và niken.

Na Uy cũng là nhà xuất khẩu lớn đối với mặt hàng quặng sắt. Các công ty của Na Uy là những nhà sản xuất lớn phôi thép, đặc biệt là nhôm. EU là khách hàng nhập khẩu chính nhôm từ Na Uy.

Thương mại

Đại dương chiếm một vị trí quan trọng trong các chính sách đối nội và đối ngoại của Na Uy. So với diện tích đất liền, đại dương của Na Uy lớn hơn gấp 7 lần. Chỉ riêng 3 ngành công nghiệp biển như dầu khí, thủy sản và hàng hải chiếm 70% tổng thu nhập từ xuất khẩu của Na Uy. Na Uy là một trong những quốc gia sản xuất dầu khí lớn bậc nhất thế giới và là nước xuất khẩu thủy hải sản lớn thứ hai thế giới.

Theo số liệu thống kê của EU năm 2020, Na Uy là đối tác thương mại lớn thứ 8 của EU, đứng sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, Anh, Thụy Sĩ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, và Nhật Bản với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá đạt 92,37 tỷ Euro.

Là thành viên của Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA), Na Uy thực hiện đầy đủ các cam kết của mình về tự do trong bốn lĩnh vực: hàng hóa, nhân lực, dịch vụ và nguồn vốn. Với việc tham gia EEA, Na Uy cam kết cao trong việc hội nhập kinh tế, tham gia các quy tắc cạnh tranh chung, các quy tắc trong mua sắm

Đầu tư

Quỹ đầu tư của Chính phủ:

Như đã đề cập ở trên, kinh tế Na Uy tăng trưởng mạnh mẽ vào thập niên 70 của thế kỷ trước do nguồn lợi từ ngành dầu lửa. Năm 1996, Na Uy lập quỹ từ các khoản thu từ dầu mỏ, bao gồm thuế, cổ tức, doanh thu bán hàng và phí cấp phép. Quỹ với tên gọi ban đầu là Quỹ Dầu lửa Na Uy (Petroleum Fund of Norway hay Oil Fund). Đến năm 2006, nó được đổi tên thành Quỹ Hưu trí chính phủ Na Uy - Toàn cầu (Government Pension Fund-Global - GPF-G).

Việc thành lập quỹ này nhằm giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào nguồn thu từ dầu mỏ, giảm thiểu sự không ổn định từ tình trạng biến động của giá dầu và cung cấp một nguồn kinh phí cho quỹ hưu trí của đất nước trong bối cảnh già hóa dân số.

Đây là quỹ đầu tư nước ngoài lớn nhất thế giới, với tài sản tính tới tháng 1/2021 là 1.100 tỷ USD. Chính phủ Na Uy được tự do sử dụng 3% giá trị tài sản quỹ này cho các mục tiêu xã hội, tương đương với 33 tỷ USD.

Mặc dù là quỹ đầu tư nước ngoài, được thành lập với mục đích cơ bản là đem lợi nhuận về cho đất nước, Quỹ hưu trí chính phủ Na Uy có những nguyên tắc riêng họ, không đặt mục tiêu tạo ra lợi nhuận bằng mọi cách.

Theo đó, quỹ này chỉ đầu tư vào cổ phiếu, chứng khoán và bất động sản ở nước ngoài. Với các lý do liên quan tới đạo đức, quỹ tuyệt đối không đầu tư vào những công ty sản xuất thuốc lá, vũ khí hạt nhân hay mìn sát thương.

Đến nay, quỹ này đã lớn gấp 3 lần so với Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm của Na Uy.

Hiện quỹ dành khoảng 70% tài sản đầu tư chứng khoán và 28% vào các loại tài sản có thu nhập cố định. Do đó, quỹ này được ví như nguồn tiền để dành cho thế hệ tương lai mà qua các hoạt động đầu tư, chính phủ có thêm một phần nguồn thu để đầu tư ngược lại cho các dự án nâng cấp hoặc xây mới cơ sở hạ tầng, phát triển giáo dục và y tế.

Đầu tư:

Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Na Uy đến ngày 20/1/2021, đầu tư nước ngoài của Na Uy được thể hiện như bảng dưới đây

Đơn vị tính: triệu NOK

Cơ sở hạ tầng kinh tế

Viễn thông:

• Thuê bao điện thoại cố định (2019): 958, 10,55/100 đầu người
• Thuê bao điện thoại di động (2019): 810.113, 107,17/100 đầu người
• Thuê bao mạng băng thông rộng cố định (2019): 2.260.605, 41,71/100 đầu người
• Thuê bao mạng băng thông rộng di động (2020): 5.465.344
• Số người sử dụng internet (2018): 183.627, đạt 96,49%

Giao thông vận tải:

• Số sân bay (2013): 95
• Đường sắt (2019): 200 km
• Đường bộ (2018): 902 km, trong đó 455 km đường cao tốc
• Đường thủy (2010): 577 km
• Các cảng biển chính: Bergen, Haugesund, Maaloy, Mongstad, Narvik, Sture.

Chính sách đối ngoại

Sau chiến tranh thế giới II, Na Uy điều chỉnh chính sách đối ngoại từ “trung lập hạn chế” sang liên minh quân sự và gia nhập NATO (1949) để có sự đảm bảo của Mỹ và Tây Âu cho an ninh và quốc phòng. Na Uy tiếp tục ưu tiên quan hệ đồng minh với Mỹ, quan hệ với EU, các nước Bắc Âu, tích cực hoạt động trong Liên Hợp Quốc và NATO. Na Uy đang thực hiện kế hoạch điều chỉnh quan hệ đối ngoại, tập trung nguồn lực nhiều hơn trong quan hệ với các nước mới nổi (BRICS).

Quan hệ hợp tác việt nam – na uy

Lãnh đạo cấp cao Na Uy thăm Việt Nam

• Thủ tướng Gro Harlem Brundtland (1996);
• Nhà Vua Harald V và Hoàng hậu Sonja (2004);
• Bộ trưởng Công Thương Trond Giske (4/2013);
• Thái tử kế vị Na Uy Haakon và Công nương Mette-Marit (3/2014);
• Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại và Quốc phòng Quốc hội Na Uy (9/2014);
• Phó Chủ tịch Quốc hội Na Uy Kenneth Svendsen (3/2015);
• Thủ tướng Na Uy Erna Solberg (4/2015).

Lãnh đạo cấp cao Việt Nam thăm Na Uy

• Thủ tướng Phạm Văn Đồng (1977);
• Thủ tướng Võ Văn Kiệt (1995);
• Thủ tướng Phan Văn Khải (1999);
• Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (6/2008);
• Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải (6/2010);
• Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu (12/2013);
• Phó Chủ tịch Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Bá Trình (2014);
• Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng (10/2018);
• Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (5/2019).

Các hiệp định đã ký kết

• Hiệp định tránh đánh thuế hai lần và trốn lậu thuế (1995);
• Hiệp định về các điều khoản và thủ tục chung cho Hợp tác phát triển (1996);
• Hiệp định hợp tác kinh tế và thương mại (1997);
• Hiệp định vận chuyển hàng không (1997);
• Bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác phát triển giai đoạn 2004-2009 (2004);
• Bản ghi nhớ (MOU) về hỗ trợ hợp tác thương mại Việt Nam – Na Uy (2006);
• Hiệp định về nhận trở lại công dân (2007);
• Bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác con nuôi (2013).

Các mốc ngoại giao quan trọng

• Việt Nam và Na Uy thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 25/11/1971;
• Năm 1978, lập Đại sứ quán tại thủ đô Oslo đến năm 1982;
• Năm 1996, Na Uy chính thức mở Đại sứ quán tại Hà Nội nhân chuyến thăm của Thủ tướng Gro Harlem Brundtland;
• Ngày 23/12/2009, ta chính thức mở lại Đại sứ quán Việt Nam tại Na Uy.

Quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại

Thương mại

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong năm 2020, kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và Na Uy đạt khoảng 529 triệu USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Na Uy đạt khoảng 217 triệu USD, tăng 67,5%, kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Na Uy đạt 312 triệu USD, giảm 0,3% so với cùng kỳ năm 2019.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Na Uy gồm: phương tiện vận tải và phụ tùng, giày dép, dệt may, sản phẩm từ sắt thép, thủy sản, hạt điều.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Na Uy sang Việt Nam là thủy sản, máy móc thiết bị, phân bón, sản phẩm từ sắt thép, và sản phẩm hóa chất.

Hợp tác đầu tư và công nghiệp

Tính đến hết tháng 5/2021, Na Uy có 49 dự án đầu tư còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 192,55 triệu USD, xếp thứ 40/140 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Khoảng hơn 40 doanh nghiệp Na Uy đang hoạt động tại Việt Nam, tập trung chủ yếu ở TP. Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Hà Nội, Khánh Hòa, Bình Dương, Hải Phòng.

Quỹ đầu tư toàn cầu với quy mô hơn 1000 tỷ USD đang đầu tư khoảng 478 triệu USD vào các doanh nghiệp lớn của Việt Nam như Vinamilk, Ngân hàng cổ phần Quân đội, Tập đoàn Hòa Phát…

Ngoài ra, rất nhiều doanh nghiệp Na Uy đang có kế hoạch đầu tư mới hoặc tăng vốn đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới:

• Tập đoàn Sơn Jotun là một trong những nhà sản xuất sơn hàng đầu thế giới, có trụ sở đặt tại Na Uy, với lịch sử gần 90 năm hoạt động với 37 nhà máy tại 21 quốc gia, 64 công ty tại 45 nước và có văn phòng đại diện tại hơn 100 quốc gia. Tập đoàn có mặt ở Việt Nam từ năm 1993, hiện có văn phòng đại diện đặt tại Bình Dương, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng và Hà Nội. Tập đoàn đang xây dựng thêm một nhà máy nữa ở phía Nam TP. HCM với tổng vốn đầu tư khoảng 100 triệu USD;
• Scatec Solar là nhà sản xuất năng lượng mặt trời có trụ sở tại thủ đô Oslo, Na Uy. Các nhà máy điện mặt trời của tập đoàn này có tổng công suất 1GW, đặt ở nhiều nước trên thế giới như Argentina, Brazil, Cộng hòa Séc, Ai Cập, Honduras, Jordan, Malaysia, Mozambique, Rwanda, Nam Phi và Ukraine. Tập đoàn đang nhắm đến mục tiêu công suất 3,5GW vào cuối năm 2021. Cuối tháng 5/2019, Scatec Solar đã ký thỏa thuận hợp tác đầu tư trị giá khoảng 500 triệu USD vào Việt Nam tại buổi gặp mặt với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhân chuyến thăm chính thức Na Uy của lãnh đạo Chính phủ. Tập đoàn cho biết khoản đầu tư hợp tác để xây dựng 3 dự án điện mặt trời quy mô lớn tại các tỉnh Bình Phước, Quảng Trị và Nghệ An. Tập đoàn dự kiến đầu tư dự án điện mặt trời nổi Trị An công suất 1.000 MW, bằng khoảng 1/4 công suất cả nước. Tập đoàn còn phát triển hệ thống sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời nổi;
• Tập đoàn Kongsberg Group, là một tập đoàn công nghệ hàng đầu Na Uy có tuổi đời khoảng 200 năm, cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho hơn 18.000 tàu buôn, tàu đánh cá, tàu du lịch, phà và siêu du thuyền, cũng như các tàu nghiên cứu và cung cấp dịch vụ lắp đặt ngoài khơi, mong muốn hợp tác với Việt Nam trong thúc đẩy công nghệ nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nghề cá, hợp tác kinh tế biển;
• Tập đoàn Pharmaq, có hơn 30 năm nghiên cứu và phát triển chuyên sâu về sức khỏe cá và vắc-xin, đến nay đã hoạt động tại nhiều nước trên thế giới như Chile, Thổ Nhĩ Kỳ, Tây Ban Nha, Anh, Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia và Trung Mỹ. Công ty đã sản xuất ra 35 loại vắc-xin cá thương mại. Tại Việt Nam, Pharmaq đã có mặt hơn 10 năm, văn phòng đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2014, Công ty đã ký thỏa thuận với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc đưa vắc-xin cho ngành nuôi thủy sản. Đến nay công ty đã có một phòng thí nghiệm chẩn đoán và nghiên cứu hiện đại mở tại Cần Thơ và một phòng thí nghiệm khác tại Hồng Ngự. Tập đoàn mong muốn hợp tác đầu tư hơn nữa trong lĩnh vực phát triển thủy sản bền vững.

Một số dự án đầu tư điển hình của Na Uy tại Việt Nam:

• Công ty Steinsvik: Được cấp giấy chứng nhận đầu tư ngày 25/5/2012, tháng 2/2014, Công Ty TNHH Steinsvik Việt Nam đã khánh thành và chính thức đi vào hoạt động tại Khu Công nghiệp Suối Dầu, Huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Công ty TNHH Steinsvik Việt Nam do công ty TNHH Steinsvik Group AS Nauy làm chủ đầu tư với mục tiêu sản xuất các sản phẩm, thiết bị phục vụ ngành hàng hải, nuôi trồng thủy sản, dầu khí và đóng tàu với công suất khoảng 800 tấn sản phẩm/năm, với tổng vốn đầu tư hiện nay là 8 triệu USD;
• Công ty Vinomarine: Tháng 3/2014, Công ty TNHH Vinomarine đã tổ chức lễ khánh thành nhà máy sản xuất, lắp ráp thiết bị cho tàu thuyền và các tổ hợp hoạt động ngoài khơi tại lô đất N-15, Khu công nghiệp Nomura - Hải Phòng. Dự án sản xuất, lắp ráp thiết bị cho tàu thuyền và các tổ hợp hoạt động ngoài khơi của Công ty TNHH Vinomarine được Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng cấp Giấy chứng nhận đầu tư ngày 29/10/2008 với tổng vốn đầu tư 5,1 triệu USD. Vininvest AS (Na Uy), chủ đầu tư của công ty TNHH Vinomarine, được sở hữu bởi 3 công ty Na Uy là IMS Group AS, JETS AS và Libra-Plast AS;
• Công ty EWOS Việt Nam: Công ty liên doanh sản xuất thức ăn thủy sản, thành lập 2011, tổng vốn đầu tư 6 triệu USD;
• Công ty Sapa Ben Thanh Aluminum Profiles: Công ty liên doanh thành lập năm 1996. Tổng vốn đầu tư của dự án là 18,625 triệu USD (trong đó Benthanh Group chiếm 35% vốn và SAPA chiếm 65% vốn), công suất nhà máy đạt 14.000 tấn/năm, thời gian liên doanh đến năm 2045.

Hợp tác phát triển

Tổng viện trợ của Na Uy dành cho Việt Nam đạt hơn 320 triệu USD.

Na Uy hiện là một trong những nhà tài trợ lớn nhất cho Việt Nam trong Chương trình Liên Hợp Quốc về giảm phát thải khí nhà kính, thông qua việc hạn chế mất rừng và suy thoái rừng (UN-REDD). Tháng 12/2012, hai bên ký Tuyên bố chung về “Hợp tác thực hiện sáng kiến REDD+ cho những nước đang phát triển”, và Na Uy tiếp tục tài trợ hơn 30 triệu USD cho Chương trình UN-REDD Việt Nam giai đoạn II (2013-2015) tại 6 tỉnh Lào Cai, Bắc Kạn, Hà Tĩnh, Bình Thuận, Lâm Đồng, Cà Mau. Bên cạnh đó, các dự án trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, quản lý tài nguyên thiên nhiên, năng lượng tái tạo… do Na Uy tài trợ cũng đang được triển khai hiệu quả, góp phần hỗ trợ Việt Nam hoàn thành trước thời hạn các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc.

Bên cạnh đó, Na Uy cũng có Chương trình tín dụng ưu đãi cho các dự án cấp nước, xử lý nước thải và chất thải rắn tại các tỉnh ở Việt Nam: giai đoạn 1 từ năm 2011 trị giá 34 triệu EUR, giai đoạn 2 từ năm 2013 trị giá 44 triệu EUR, thời gian vay là 12,5 năm gồm 30 tháng ân hạn, lãi suất vay 0%. Ngân hàng KFW Đức được phía Na Uy và Bộ Tài chính thống nhất lựa chọn cung cấp khoản vay thương mại. Chính phủ Na Uy cam kết hỗ trợ toàn bộ lãi suất và các khoản phí.

Một số dự án ODA khác, gồm:

• Xây dựng Luật Thủy sản và các văn bản dưới luật, khoảng 3 triệu USD;
• Nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo và khuyến ngư cho Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1, giai đoạn III (2011-2014, gia hạn đến 31/12/2016), khoảng 2,6 triệu USD;
• Xây dựng quy trình và tăng cường năng lực cấp phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước cho thủy điện, khoảng 2 triệu USD;
• Nâng cao năng lực kiểm soát và quản lý an toàn sinh học và an ninh sinh học tại Việt Nam, 1 triệu USD;
• Trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo: Trong giai đoạn 2000-2012, Na Uy đã hỗ trợ Việt Nam khoảng 36 triệu USD với một số dự án như:

+ Hỗ trợ các chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục của Việt Nam (2007), khoảng 8,7 triệu USD;

+ Dự án Nâng cao năng lực đào tạo và nghiên cứu Trường Đại học Nha Trang (2003-2012), khoảng 5 triệu USD;

+Xây dựng trường học ở vùng bão lũ Việt Nam (Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị), khoảng 3,3 triệu USD;

+ Giáo dục tiểu học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn (2003-2009), khoảng 2,2 triệu USD, thông qua WB;

+ Hỗ trợ giáo dục cho trẻ em người dân tộc ở Điện Biên (2007-2010), khoảng 2,8 triệu USD;

+ Giáo dục hai ngôn ngữ ở Việt Nam cho trẻ em người dân tộc (2010-2011, khoảng 1,8 triệu USD, thông qua UNICEF;

+ Na Uy cũng tích cực hỗ trợ Việt Nam xây trường nội trú cho trẻ em thiểu số ở Điện Biên, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế và Quảng Nam; đồng tài trợ dự án giáo dục tiểu học cho trẻ em khó khăn; giúp soạn Từ điển dân tộc học;

• Hỗ trợ Bảo tàng dân tộc học di chuyển một ngôi nhà Chăm truyền thống từ Ninh Thuận và dựng lại khuôn viên Bảo tàng dân tộc.

Các qui định thị trường

Chính sách thuế

Thuế nhập khẩu

Bộ Tài chính Na Uy chịu trách nhiệm hoạch định chính sách, đặc biệt là các dòng thuế mới hoặc thay đổi mức thuế nhập khẩu. Mức thuế nhập khẩu được đăng trên Hệ thống cơ sở dữ liệu công và luôn được áp dụng từ ngày 1/1 đến 31/12. Hệ thống cơ sở dữ liệu cung cấp thông tin về mức thuế thông thường, mức thuế MFN, cơ chế ưu đãi thuế quan, các biện pháp kiểm soát nhập khẩu và hạn ngạch thuế quan.

Danh mục thuế suất của Na Uy được quy định theo mã HS 2017, có hiệu lực từ ngày 1/1/2017. Khoảng 85% các dòng thuế thuộc diện miễn thuế, các mặt hàng chịu thuế chủ yếu là dệt may, thực phẩm, và đồ uống.

Để bảo vệ ngành sản xuất nông nghiệp trong nước, Na Uy chia hàng nông sản, thực phẩm làm 3 nhóm chịu thuế:

• Nhóm thuế cao: đánh vào các mặt hàng thịt, sữa, phomai, ngũ cốc. Các mặt hàng thuộc nhóm này cũng bị hạn chế nhập khẩu;
• Nhóm thuế trung bình: đánh vào các mặt hàng socola, bánh kẹo, pizza, khoai tây, cà chua, dưa chuột, táo. Các mặt hàng trong nhóm này thường là hàng nông sản chế biến;
• Nhóm thuế thấp hoặc không thuế: đánh vào các mặt hàng bia, soda, đường, cà phê, chè, gạo, ngô, cam, thực phẩm cho chó mèo, một số loại thực vật. Các mặt hàng nằm trong nhóm này thường là các mặt hàng Na Uy không sản xuất. Các mặt hàng trong nhóm này thường bị áp hạn ngạch thuế quan. Việc cấp hạn ngạch thuế quan thông qua nhiều hình thức. Một số hạn ngạch áp dụng cho tất cả các nước, trong khi một số chỉ dành cho các nước có thoả thuận thương mại song phương hoặc khu vực, một số hạn ngạch ưu đãi thuế dành cho các nước đang phát triển trong chương trình GSP. Hạn ngạch thuế quan cũng có thể được cấp thông qua đấu giá, nộp đơn xin, hoặc theo nguyên tắc ưu tiên những người yêu cầu trước (first come, first served basic).

Việc cắt giảm thuế quan chung áp dụng cho các mặt hạn cụ thể trong một thời kỳ cụ thể nên thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng cũng có thể thay đổi trong năm. Chẳng hạn, thuế nhập khẩu áp dụng đối với táo vào mùa thu cao hơn nhiều so với mùa xuân nhằm bảo vệ sản xuất trong nước.

Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài có trị giá dưới 350 NOK không phải chịu thuế.

Thông tin về cắt giảm thuế quan

Thông tin chi tiết về hạn ngạch thuế quan

Tra cứu mức thuế nhập khẩu vào thị trường

Thuế VAT

Thuế VAT đánh vào hàng nhập khẩu của Na Uy được tính trên cơ sở giá CIF. Cho dù hàng hoá được miễn thuế nhập khẩu thì vẫn phải nộp thuế VAT. Luật thuế VAT của Na Uy năm 2009 qui định mức thuế suất VAT được ấn định hàng năm bởi Quốc hội căn cứ vào luật ngân sách hàng năm. Hiện nay, thuế VAT là 25%, trừ mặt hàng thực phẩm và đồ uống (không kể rượu) được hưởng thuế 15%.

Kể từ năm 2016, trách nhiệm thu thuế VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng nhập khẩu được chuyển từ Cơ quan Hải quan sang Cơ quan Thuế Na Uy.

Trước năm 2016, khi làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa, nhà nhập khẩu phải khai báo hải quan và có trách nhiệm nộp thuế cho Cơ quan Hải quan. Tuy nhiên, những thay đổi về thủ tục và tổ chức thu thuế có hiệu lực từ tháng 1/2017 đã đơn giản hóa qui trình nộp thuế này, theo đó các nhà nhập khẩu đã đăng ký mã số VAT sẽ không phải khai báo, tính thuế cũng như trả thuế VAT cho Cơ quan Hải quan khi làm thủ tục nhập khẩu. Thay vào đó họ sẽ trả thuế VAT theo như quy trình nộp thuế VAT thông thường. Đối với nhà nhập khẩu không đăng ký thì quy trình vẫn giữ như cũ, nộp cho Cơ quan Hải quan tại thời điểm nhập khẩu.

Qui định về thuế VAT

Thuế tiêu thụ đặc biệt

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt của Na Uy và các quy định liên quan cung cấp hành lang pháp lý cho việc thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt. Hàng năm, Quốc hội sẽ ra quyết định về mức thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng căn cứ vào thay đổi chỉ số giá tiêu dùng trong nước để đảm bảo số thuế thu được không thay đổi.

Na Uy có khoảng 20 danh mục hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó, thuế suất đối với đường và socola tăng lên đáng kể do chính sách về Y tế công của chính phủ.

Nhìn chung, thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng cho hàng nhập khẩu và hàng nội địa là bình đẳng. Tuy nhiên cũng có một vài trường hợp ngoại lệ, có mức thuế suất thấp hơn hoặc hoàn thuế đối với những mặt hàng sản xuất trong nước hoặc đối với một số ngành nhất định. Ví dụ, Na Uy hoàn thuế đánh trên khí CO2 đối với việc sản xuất gỗ, ngành chế biến cá, dịch vụ hàng không nội địa và đánh bắt cá gần bờ.

Qui định về thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế nghiên cứu nông nghiệp

Ngoài thuế VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt, còn có một loại thuế khác đánh vào hàng nông nghiệp nhập khẩu là thuế nghiên cứu nông nghiệp. Mục đích của loại thuế này là đảm bảo ngân quỹ cho việc nghiên cứu về nông nghiệp có mục đích sản xuất thực phẩm thương mại và thức ăn chăn nuôi.

Loại thuế này đánh vào cả các sản phẩm thực phẩm và thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước và nhập khẩu (trừ cá). Đối với sản phẩm sản xuất trong nước, mức thuế là 0,35% trên tổng trị giá hóa đơn chưa bao gồm VAT. Trong khi đó với các sản phẩm nhập khẩu, mức thuế suất là 0,35% trên trị giá khai báo hải quan. Đối với hàng đã qua chế biến hoặc sơ chế, thuế suất sẽ là 0,25% trên trị giá tính thuế.

Thuế chống phá giá, thuế đối kháng và tự vệ

Luật Hải quan Na Uy quy định các vấn đề giải quyết tranh chấp thương mại, chống phá giá, chống trợ cấp, và tự vệ thương mại.

Thực hiện kết quả đạt được ở vòng đàm phán Uruquay về nông nghiệp, Na Uy đưa ra các quy định phù hợp với WTO về cơ chế tự vệ đặc biệt, theo đó cho phép nước này tăng mức thuế suất thuế nhập khẩu thông thường, thuế tự vệ đối với những mặt hàng nông nghiệp có thể ảnh hưởng bởi việc nhập khẩu từ nước ngoài.

Tuy nhiên, Na Uy chưa khởi xướng bất kỳ cuộc điều tra chống bán phá giá, trợ cấp, cũng như áp dụng các biện pháp tự vệ thương mại nào kể từ khi gia nhập WTO.

Thuế chống bán phá giá và thuế đối kháng không được áp dụng giữa các nước thành viên trong EEA và cũng không được áp dụng trong EFTA.

Qui định về nhập khẩu

Thủ tục hải quan

Thông thường hàng hoá trước khi làm thủ tục thông quan sẽ được các đại lý vận chuyển chuyển tới kho ngoại quan. Các kho ngoại quan ở Na Uy không thuộc sở hữu của Hải quan mà thường thuộc sở hữu của các đại lý giao nhận và được Hải quan Na Uy chấp nhận cho việc lưu giữ hàng hóa đến khi được thông quan.

Thủ tục hải quan có thể do người nhập khẩu hoặc đại lý giao nhận được uỷ quyền thực hiện. Tuy nhiên, người nhập khẩu phải chịu trách nhiệm về hàng hoá nhập khẩu và các thông tin khai báo hải quan.

Tờ khai hải quan có thể được nộp thông qua hệ thống TVINN hoặc tờ khai theo mẫu Tài liệu Hành chính đơn (SAD) được nộp trực tiếp cùng các chứng từ khác như hoá đơn, vận đơn, và các chứng từ cần thiết khác, tuỳ vào mặt hàng nhập khẩu, ví dụ giấy phép nhập khẩu, giấy chứng nhận kiểm dịch, hay giấy chứng nhận xuất xứ.

Hệ thống TVINN

Tài liệu Hành chính đơn (SAD)

Cấm và hạn chế nhập khẩu

Na Uy duy trì các biện pháp nhằm hạn chế hoặc thậm chí cấm nhập khẩu. Một vài mặt hàng bị cấm nhập khẩu nếu không có giấy phép hoặc đáp ứng được các điều kiện đặc biệt trước khi nhập khẩu.

Năm 2015, Na Uy ban hành chính sách mới nhằm hạn chế sự lây lan của các sinh vật nước ngoài, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016 liên quan đến những qui định về các loại sinh vật ngoại lai. Chính sách này bao gồm các yêu cầu về giấy phép nhập khẩu các loại sinh vật ngoại lai, việc phóng thích các loại sinh vật.

Na Uy tham gia ký kết công ước CITES về bảo vệ động vật hoang dã từ năm 1974, hiện đang bảo vệ khoảng 35.000 loài động vật bị đe dọa thông qua hệ thống giấy phép.

Kể từ năm 1989, việc sản xuất, buôn bán và nhập khẩu thuốc lá điện tử bị cấm tại Na Uy nhằm thực hiện quy định mới về việc cấm sản phẩm thuốc lá và nicotin mới. Tháng 11/2017, Na Uy xem xét đưa ra hệ thống giấy phép đối với việc nhập khẩu các sản phẩm thuốc lá, phù hợp với quy định WTO.

Danh sách một số mặt hàng bị hạn chế nhập khẩu

Mặt hàng	Cơ quan quản lý
Rượu	Cơ quan Thuế và Tổng cục Y tế Na Uy
Thuốc lá	Cơ quan Thuế và Tổng cục Y tế Na Uy
Thực phẩm, thực vật, hạt giống, động vật	Cơ quan Thuế và Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy
Các động vật và thực vật có nguy cơ tiệt chủng (CITES)	Cơ quan Môi trường Na Uy
Thuốc chữa bệnh	Cơ quan Dược Na Uy
Rác thải	Cơ quan Môi trường Na Uy
Thuốc nổ, pháo hoa, và chất độc hại	Tổng cục Bảo vệ dân sự và lập kế hoạch khẩn cấp Na Uy
Vũ khí, các bộ phận của vũ khí, và đạn dược	Cảnh sát Na Uy
Vật thể văn hoá, đồ cổ	Tổng cục Di sản Văn hoá Na Uy Bộ Văn hóa Na Uy

Tạm nhập

Một số hàng hóa có thể được miễn thuế nếu chỉ tạm nhập khẩu vào Na Uy trong thời gian không quá 1 năm, ví dụ thiết bị chuyên ngành, hàng trưng bày hội chợ, hàng nhập khẩu với mục đích để sửa chữa, động vật cho mục đích chăn nuôi.

Hầu hết các hàng hoá tạm nhập cần có bảo đảm. Tuy nhiên, một số hàng hoá dưới đây có thể được tạm nhập mà không cần có bảo đảm:

• Thiết bị chuyên dụng có giá trị thấp hơn 10.000 NOK;
• Xe cơ giới;
• Máy bay tư nhân;
• Container;
• Thiết bị phát sóng;
• Thiết bị đường sắt;
• Hàng hóa để sử dụng trong trường hợp tai nạn lớn và thiên tai;
• Hành lý của khách du lịch.

Nếu hàng hóa khi tạm nhập phải đóng thuế và phí thì được hoàn lại khi tái xuất.

Nếu có bảo lãnh, hàng hoá dưới đây không phải nộp thuế:

• Thiết bị chuyên dùng có giá trị lớn hơn 10.000 NOK;
• Hàng hóa để trình bày hoặc trình diễn tại hội chợ thương mại, triển lãm;
• Thiết bị cho rạp xiếc và hội chợ giải trí;
• Thiết bị cho các sự kiện văn hóa và thể thao;
• Hàng hóa thử nghiệm;
• Dụng cụ chuyên dụng;
• Thiết bị khoa học;
• Động vật cho mục đích chăn nuôi.

Nếu hàng hóa không có mục đích sử dụng nêu trên và không được xuất khẩu trong khoảng thời gian qui định (tối đa là 1 năm) thì phải thực hiện các thủ tục thông quan thông thường và phải trả các khoản thuế và phí theo qui định. Nếu quá thời gian có thể bị phạt. Nếu muốn kéo dài thời gian tạm nhập phải nộp đơn cho Cơ quan Hải quan trước khi hết hạn tạm nhập.

Các hình thức bảo lãnh:

• Tiền gửi;
• Bảo lãnh ngân hàng;
• Thông qua tài khoản thuế;
• ATA Carnet, một loại chứng từ hải quan quốc tế sử dụng trong việc tạm nhập hàng hóa miễn thuế.

Qui định về hàng tạm nhập

Qui định về bao gói và nhãn mác

Qui định về nhãn mác

Na Uy, với tư cách là một quốc gia thành viên EEA, áp dụng các yêu cầu ghi nhãn sản phẩm của EU/EEA. Liên quan đến ghi nhãn có rất nhiều quy định và không có qui định nào bao trùm tất cả các hàng hóa. Ngoài ra, còn có các qui định bắt buộc và tự nguyện. Các qui định bắt buộc thường liên quan đến các vấn đề về an toàn, sức khỏe, và môi trường, trong khi các qui định tự nguyện thường được sử dụng làm công cụ tiếp thị. Ngoài ra, Na Uy cũng có các qui định riêng.

• Ghi nhãn đa ngôn ngữ được cho phép, nhưng ít nhất phải có tiếng Na Uy;
• Tất cả hàng hóa nhập khẩu cũng như chứng từ vận chuyển phải hiển thị đơn vị đo lường và trọng lượng;
• Nếu hàng hoá yêu cầu phải có xuất xứ thì xuất xứ phải được đóng dấu trên sản phẩm hoặc hiển thị trên nhãn hàng hoá;
• Việc sử dụng nhãn sinh thái không phải bắt buộc nhưng được khuyến khích. Tiêu chí khí thải carbon phải được thể hiện trên nhãn sinh thái;
• Các sản phẩm phải được dán nhãn nếu hơn 2% bất kỳ thành phần nào có nguồn gốc từ công nghệ sinh học;
• Tất cả thực phẩm đóng gói sẵn phải được ghi rõ ràng tên, thành phần, trọng lượng và khối lượng, thời gian lưu giữ, bất kỳ hướng dẫn thích hợp nào về việc lưu trữ và ngày tiêu thụ cuối cùng. Tất cả các sản phẩm phải hiển thị tên và địa chỉ của nhà sản xuất và nhập khẩu;
• Đối với bao bì hàng hoá sử dụng chất liệu gỗ, cần phải ghi nhãn theo tiêu chuẩn quốc tế ISPM 15.

Các danh mục sản phẩm được liệt kê dưới đây phải tuân thủ các yêu cầu ghi nhãn của EU nhằm đảm bảo người tiêu dùng có được tất cả các thông tin cần thiết để đưa ra lựa chọn sáng suốt khi mua hàng.

• Thuỷ sản;
• Thực phẩm;
• Giày dép;
• Các sản phẩm liên quan đến năng lượng;
• Các sản phẩm thịt;
• Các sản phẩm dệt;
• Săm lốp;
• Rượu vang.

Một số dấu và nhãn tự nguyện, bao gồm:

• Vật liệu tiếp xúc với thực phẩm;
• Nhãn sinh thái;
• Nhãn tái chế.

Qui định về bao gói

Na Uy tuân theo các quy định của EU liên quan đến bao gói. Mục đích chính của đóng gói là để bảo vệ chất lượng ban đầu và đảm bảo vệ sinh của sản phẩm cho tới khi chúng đến tay người tiêu dùng. Có nhiều yêu cầu pháp lý khác nhau đối với đóng gói cho các loại hàng khác nhau, tùy theo mục đích được dùng cho sản xuất công nghiệp hay cho con người. Mục đích, vẫn là, bảo vệ sự an toàn và sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường.

Các yêu cầu chi tiết về ghi nhãn và bao gói của EU xem tại đây .

Qui định về an toàn thực phẩm

An toàn thực phẩm

Bất kỳ thực phẩm nào được nhập khẩu vào Na Uy đều phải tuân thủ các quy định về thực phẩm của Na Uy. Do nằm trong khối EEA, các quy định về thực phẩm của Na Uy được hài hòa và tuân theo các quy định của EU về lĩnh vực thực phẩm và thú y.

Để nhập khẩu thực phẩm vào Na Uy, bắt buộc phải có người nhận hàng ở Na Uy để đảm bảo việc kiểm soát hàng hóa theo yêu cầu và tuân thủ các quy định nhập khẩu thực phẩm của Na Uy. Trong trường hợp không có người nhận, phải thuê doanh nghiệp đã có đăng ký với Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy để nhận hàng.

Các quy định về yêu cầu, các chất bị cấm không được phép sử dụng trong thực phẩm, yêu cầu chất lượng hầu hết giống như quy định của EU. Nhà nhập khẩu phải có trách nhiệm đảm bảo thực phẩm nhập khẩu an toàn cho con người và việc ghi nhãn và nội dung tuân thủ các quy định thực phẩm của Na Uy.

Thực phẩm phải được dán nhãn bằng tiếng Na Uy hoặc bằng ngôn ngữ giống với tiếng Na Uy (nói chung là tiếng Thụy Điển hoặc tiếng Đan Mạch).

Cả nhà nhập khẩu và người nhận hàng phải thực hiện kiểm soát nội bộ và có các quy trình đảm bảo tuân thủ quy định về thực phẩm và quy định quốc gia của Na Uy liên quan đến kiểm soát nội bộ.

Nhà nhập khẩu phải có quy trình kiểm tra xem sản phẩm thực phẩm họ muốn nhập có được phép bán ở Na Uy không. Đối với nhà nhập khẩu, cần biết quy định nào áp dụng cho từng loại thực phẩm cụ thể. Ví dụ:

• Sản phẩm này có bị hạn chế nhập khẩu?
• Có yêu cầu giấy chứng nhận y tế hoặc chứng nhận phân tích sản phẩm?
• Nhà cung cấp có đáng tin cậy? Có thực hiện các đánh giá phân tích để đảm bảo chất lượng như đã thỏa thuận?
• Đánh dấu/nhãn có đúng không? Mục đích của nhãn là cung cấp cho người tiêu dùng thông tin đầy đủ và chính xác và không được đánh lừa người tiêu dùng.
• Các nguy cơ có thể liên quan khi nhập khẩu sản phẩm này? Ví dụ: Vi sinh vật gây bệnh, phụ gia bất hợp pháp, dư lượng thuốc trừ sâu, hàm lượng bất hợp pháp của sinh vật biến đổi gen (GMO).

Cơ quan Thực phẩm Na Uy cần được thông báo trước về tất cả các lô hàng được nhập khẩu từ các quốc gia ngoài EU/EEA về ngày và thời gian dự kiến ​​nhập khẩu không muộn hơn 24 giờ trước khi hàng hóa đến nơi. Cơ quan này có thể kiểm tra ngẫu nhiên lô hàng.

Các quy định nhập khẩu thực phẩm vào Na Uy

Các điểm kiểm soát biên giới của Na Uy

Các qui định chi tiết về an toàn thực phẩm của EU

Kiểm dịch động vật

Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy chịu trách nhiệm điều phối việc kiểm soát nhập khẩu động vật và các sản phẩm có nguồn gốc động vật.

Na Uy áp dụng một số qui định tương đồng với EU, trong khi có những qui định khác biệt. Một số yêu cầu cơ bản của EU được Na Uy áp dụng, bao gồm:

• Nước xuất khẩu phải nằm trong danh sách các quốc gia được phép xuất khẩu danh mục sản phẩm liên quan;
• Sản phẩm có nguồn gốc động vật chỉ được nhập khẩu nếu được sản xuất từ các cơ sở chế biến được nước xuất khẩu phê duyệt;
• Tất cả động vật và sản phẩm có nguồn gốc động vật nhập khẩu phải kèm theo giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu;
• Mọi lô hàng đều phải được kiểm tra tại điểm kiểm tra biên giới.

Thực phẩm có nguồn gốc động vật sẽ được kiểm soát tại trạm kiểm tra thú y biên giới (BIP) trước khi được phép nhập khẩu vào Na Uy. Các lô hàng sẽ được thông báo trên Hệ thống Kiểm soát Thương mại và Chuyên gia EU (TRACES) trước khi lô hàng đến lãnh thổ EEA. Mục đích của việc kiểm soát biên giới thú y là ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang Na Uy và EU, và đảm bảo rằng thực phẩm nhập khẩu an toàn cho con người.

Nếu nhập khẩu động vật sống, người nhập khẩu phải liên hệ với Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy trước khi động vật đến Na Uy và phải đăng ký thông qua các biểu mẫu của Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy và phải đăng ký trên Hệ thống TRACES.

Việc nhập khẩu động vật và các sản phẩm từ động vật được quy định chặt chẽ, và các quy định thay đổi liên tục. Xem thêm thông tin tại đây .

Các qui định liên quan đến kiểm dịch động vật của EU

Kiểm dịch thực vật

Na Uy cũng áp dụng các qui định của EU trong việc kiểm soát thực vật và các sản phẩm thực vật. Muốn nhập khẩu các mặt hàng này vào Na Uy phải đảm bảo các qui định của EU về kiểm dịch thực vật. EU đã đặt ra các yêu cầu kiểm dịch thực vật để ngăn chặn các sinh vật gây hại cho thực vật và các sản phẩm thực vật của EU.

Các yêu cầu chung:

• Hàng hoá phải có giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật do cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu cấp;
• Hàng hoá phải được làm các thủ tục hải quan và kiểm dịch tại cửa khẩu;
• Hàng hoá phải được thông báo trước cho cơ quan hải quan.

Ngoài ra, tuỳ từng mặt hàng cụ thể sẽ có các yêu cầu chi tiết.

Cơ quan Thực phẩm Na Uy là cơ quan có thẩm quyền cấp phép và kiểm soát việc nhập khẩu thực vật, các sản phẩm từ thực vật, cũng như kiểm soát dư lượng thuốc trong thực phẩm. Xem thêm thông tin tại đây .

Các qui định liên quan đến kiểm dịch thực vật của EU

Qui định về tiêu chuẩn sản phẩm

Tiêu chuẩn kỹ thuật

Là thành viên của EEA, Na Uy áp dụng các quy định của châu Âu về các tiêu chuẩn kỹ thuật và sự hợp chuẩn.

Hiện tại ở Na Uy có 3 cơ quan chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến tiêu chuẩn.

• Cơ quan Tiêu chuẩn Na Uy (SN) là một tổ chức tư nhân, độc lập hoạt động một phần nhờ vào hỗ trợ của Bộ Thương mại, Công nghiệp, và Thuỷ sản Na Uy. SN cũng là thành viên của Ủy ban Tiêu chuẩn châu Âu (CEN) và Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn (ISO). Có khoảng 16.500 tiêu chuẩn có hiệu lực tại Na Uy và hàng năm SN công bố khoảng 1.200 tiêu chuẩn khác;
• Ủy ban Công nghệ Điện tử Na Uy (NEK) là một tổ chức phi chính phủ, thành viên của Ủy ban châu Âu về Tiêu chuẩn Công nghệ Điện tử và Ủy ban Công nghệ Điện tử quốc tế (IEC);
• Cục Thông tin Na Uy (Nkom), là cơ quan trực thuộc Bộ Chính quyền Địa phương và Hiện đại hóa, chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn đối với các mặt hàng thuộc ngành bưu chính, viễn thông, là thành viên của Viện Tiêu chuẩn Viễn thông châu Âu (ETSI) và Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU). Cơ quan này không đưa ra các tiêu chuẩn mà áp dụng các tiêu chuẩn của ETSI.

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các thông tin về tiêu chuẩn sản phẩm. Na Uy tuân theo quy định của EU về tiêu chuẩn. Theo khung pháp lý này, các nhà sản xuất phải đáp ứng các điều kiện đánh giá sự phù hợp của EU.

Các qui tắc chung của EU về an toàn sản phẩm

Các qui định đối với tiêu chuẩn sản phẩm hoá chất của EU

Các qui định đối với tiêu chuẩn dược phẩm và mỹ phẩm của EU

Các qui định đối với tiêu chuẩn máy móc, thiết bị và một số sản phẩm khác của EU

Dán nhãn CE

Một số sản phẩm khi tiêu thụ tại thị trường Na Uy phải đáp ứng được yêu cầu về dãn nhãn CE của EU.

CE được viết tắt từ cụm từ “Conformité Européenne” có tên gọi đầy đủ và chính thức là CE Marking. CE viết tắt của Conformité Européenne, có nghĩa là tiêu chuẩn châu Âu. CE Marking là tên chính thức của CE.

Một sản phẩm nếu gắn nhãn CE đồng nghĩa với việc nó có thể lưu thông tự do trong thị trường châu Âu, được pháp luật của Liên minh châu Âu công nhận.

Khi một sản phẩm có dấu CE có nghĩa là sản phẩm đó đáp ứng được các yêu cầu về an toàn, sức khoẻ, và bảo vệ môi trường của EU.

Chứng nhận CE cũng được coi như “hộ chiếu thương mại” để sản phẩm vào thị trường EU.

25 nhóm sản phẩm yêu cầu phải dán nhãn CE theo Chỉ thị cách tiếp cận mới:

• Thiết bị y tế cấy ghép hoạt động;
• Thiết bị đốt nhiên liệu khí;
• Các sản phẩm dùng để lắp đặt cáp treo được thiết kế để chở người;
• Các sản phẩm xây dựng;
• Các sản phẩm liên quan đến năng lượng;
• Các thiết bị, hệ thống điện, điện từ tương thích;
• Thiết bị và hệ thống bảo vệ dự định sử dụng trong môi trường có khả năng gây nổ;
• Chất nổ dùng trong dân dụng;
• Nồi hơi nước nóng;
• Thiết bị y tế chẩn đoán in vitro;
• Thang máy;
• Các thiết bị điện hạ thế;
• Máy móc;
• Dụng cụ đo lường;
• Các thiết bị y tế;
• Các sản phẩm phát thải tiếng ồn trong môi trường;
• Các dụng cụ cân không tự động;
• Thiết bị bảo vệ cá nhân;
• Thiết bị áp suất;
• Pháo hoa;
• Thiết bị đầu cuối đài phát thanh và viễn thông;
• Các sản phẩm giải trí;
• Hạn chế các chất độc hại trong các thiết bị điện và điện tử;
• Đồ chơi;
• Bình áp lực đơn giản.

Việc dán nhãn CE lên sản phẩm cũng được EU qui định nghiêm ngặt. Với mỗi sản phẩm khác nhau qui định về việc dán nhãn cũng sẽ khác nhau. Một số qui định chung như sau:

• Kích thước của biểu tượng dấu “CE” khi tăng hay giảm thì tỷ lệ vẫn phải được giữ nguyên;
• Dấu “CE” được đặt theo chiều thẳng đứng và kích thước không được nhỏ hơn 5mm;
• Dấu “CE” phải đặt ở vị trí không bị các logo khác che khuất.

Quyền sở hữu trí tuệ

Văn phòng Sở hữu công nghiệp , Bộ Thương mại, Công nghiệp, và Thuỷ sản Na Uy là cơ quan có thẩm quyền xử lý các vấn đề liên quan đến sáng chế, nhãn hiệu, và thiết kế tại Na Uy.

Ủy ban Kháng cáo về Quyền sở hữu công nghiệp của Na Uy là một cơ quan độc lập, giống như tòa án, thuộc Bộ Thương mại, Công nghiệp và Thủy sản. Hội đồng phúc thẩm kiểm tra và đánh giá lại các kháng cáo về các quyết định của Văn phòng Sở hữu công nghiệp Na Uy về quyền sáng chế, nhãn hiệu, và thiết kế, cũng như các quyết định liên quan khác.

Bộ Văn hoá Na Uy là cơ quan có thẩm quyền xử lý các vấn đề liên quan đến bản quyền.

Na Uy là thành viên của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), tham gia Công ước Paris về Bảo vệ Quyền sở hữu trí tuệ, thành viên của Hiệp định TRIPs và một số Công ước và tổ chức khác.

Qui định tóm tắt về Sở hữu trí tuệ của Na Uy như trong bảng dưới đây:

IPR	Giá trị	Theo Hiệp định quốc tế đã ký
Bằng sáng chế	20 năm	Patent Cooperation Treaty (PCT)
Nhãn hiệu thương mại	10 năm, có thể gia hạn không giới hạn số lần, mỗi lần 10 năm	Protocol Relating to the Madrid Agreement
Thiết kế	5 năm, có thể gia hạn thêm 4 lần, mỗi lần 5 năm, tổng thời gian không quá 25 năm
Bản quyền	Có giá trị đến hết đời của tác giả và không quá 70 năm sau đó, tuỳ thuộc vào loại tác phẩm	Berne convention Convention for the Protection of Producers of Phonograms Rome Convention WIPO Copyright Treaty WIPO Performances and Phonograms Treaty

Qui định về bằng sáng chế

Qui định về nhãn hiệu thương mại

Qui định về thiết kế

Đánh giá tiềm năng xuất khẩu một số mặt hàng của việt nam sang thị trường na uy

Đánh giá chung

Thuận lợi

Na Uy là một nước Bắc Âu, có nền kinh tế phát triển, tình hình chính trị ổn định, người dân có mức sống cao.

Tuy dân số nhỏ, nhưng kim ngạch nhập khẩu đạt 81,32 tỷ USD vào năm 2020 và đạt mức tăng trưởng khoảng 3%/năm trong 5 năm gần đây.

Mặc dù, cơ cấu mặt hàng nhập khẩu của Na Uy hoàn toàn phù hợp với khả năng xuất khẩu của Việt Nam, nhưng Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này còn khá khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 1,07% thị phần nhập khẩu của bạn. Do vậy, thị trường này vẫn còn cơ hội để khai thác.

So với các nước Bắc Âu khác, Na Uy có cộng đồng người Việt sinh sống lớn hơn, vào khoảng 21 nghìn người, là một trong những nhân tố có thể đưa hàng Việt vào tiêu thụ trong cộng đồng và mở rộng ra cho người bản địa.

Na Uy là một quốc gia biển vì có bờ biển dài và các ngành, lĩnh vực kinh tế biển phát triển. Các doanh nghiệp Na Uy đặc biệt quan tâm đến hợp tác phát triển ngành nuôi trồng thủy sản, chế biến phụ phẩm từ thủy sản tại Việt Nam. Nếu phát triển hợp tác theo hướng này, các sản phẩm hợp tác sản xuất hay đầu tư của Na Uy tại Việt Nam có thể xuất khẩu ngược lại Na Uy và sang các nước mà các doanh nghiệp Na Uy có sẵn thị trường.

Tháng 5/2012, Việt Nam và khối Mậu dịch tự do châu Âu EFTA đã khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA). Tháng 7/2012, khối EFTA đã công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam. Nếu Hiệp định có hiệu lực, hàng hoá của Việt Nam sẽ tăng sức cạnh tranh tại thị trường Na Uy.

Khó khăn

Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và khối EFTA vừa là thuận lợi (nếu được ký kết) nhưng đồng thời cũng là khó khăn do đàm phán tiến triển chậm, Việt Nam chưa có lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ khác trên thị trường.

Năm 2017, Na Uy thực hiện chiến lược xuất khẩu và quốc tế hóa làm thay đổi cơ cấu xuất nhập khẩu của Na Uy, dẫn đến giảm nhập khẩu một số sản phẩm từ Việt Nam như máy móc, thiết bị.

Người tiêu dùng Na Uy luôn có yêu cầu khắt khe về chất lượng và giá cả, đặc biệt là đối với mặt hàng may mặc, da giày và thực phẩm vốn là thế mạnh của Việt Nam.

Ngoài ra, do dân số ít nên đơn hàng của Na Uy thường nhỏ và việc vận chuyển xa xôi cũng là một khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Một số mặt hàng của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh và có tiềm năng tăng trưởng

Đây là các mặt hàng mà Việt Nam nằm trong 5 nước có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất vào Na Uy.

Những mặt hàng có tiềm năng là các mặt hàng có tốc độ tăng trưởng cao trong 5 năm gần đây. Trong đó, nhóm các mặt hàng từ các doanh nghiệp FDI tăng trưởng mạnh phải kể đến điện thoại tăng 88%, máy tính, màn chiếu tăng 320%, tủ lạnh, tủ đông và các thiết bị khác tăng 443%. Dưới đây là một số mặt hàng tiềm năng khác:

Các mặt hàng tiềm năng khác

Theo tính toán của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), 50 mặt hàng của Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu lớn nhất vào thị trường Na Uy được thể hiện trong sơ đồ dưới đây. Màu đậm là thực tế xuất khẩu, màu nhạt là tiềm năng có thể khai thác. Tính toán được dựa trên nhu cầu nhập khẩu của Na Uy và khả năng xuất khẩu của Việt Nam, có tính đến các yếu tố tăng trưởng của thị trường và các đối thủ cạnh tranh.

Có thể nhận thấy, 50 mặt hàng tiềm năng chủ yếu thuộc các nhóm mặt hàng điện thoại và máy móc thiết bị, giày dép, dệt may, thủy sản, các sản phẩm sắt thép. Riêng mặt hàng oxit nhôm được đánh giá là mặt hàng tiềm năng, mặc dù Việt Nam chưa từng xuất khẩu mặt hàng này vào thị trường Na Uy. Theo tính toán, Na Uy nhập khẩu khoảng 855 triệu USD, Việt Nam xuất khẩu khoảng 400 triệu USD oxit nhôm nhưng chưa xuất khẩu sang Na Uy.

Dưới đây là số liệu một số nhóm mặt hàng tiềm năng:

Do tình hình bệnh dịch nên kim ngạch nhập khẩu giày dép của Na Uy giảm mạnh, trong đó kim ngạch năm 2020 giảm 14% so với năm 2019, kéo tốc độ tăng trưởng nhập khẩu giày dép trong 5 năm 2016-2020 giảm trung bình 1%/năm.

Số liệu thống kê dưới đây chỉ tính các mặt hàng dệt may Việt Nam có khả năng xuất khẩu sang Na Uy, không phải tất cả các mặt hàng dệt may nhập khẩu của Na Uy.

Số liệu thống kê dưới đây chỉ tính các mặt hàng thủy sản Việt Nam có khả năng xuất khẩu sang Na Uy, không phải tất cả các mặt hàng thủy sản nhập khẩu của Na Uy.

Một số trang web hữu ích

Trang web của Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Na Uy, Đan Mạch, Iceland, và Latvia

1. Website tiếng Việt
2. Website tiếng Anh

Các ấn phẩm của Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Na Uy, Đan Mạch, Iceland, và Latvia

1. Những điều cần biết về thị trường Thụy Điển
2. Những điều cần biết về thị trường Phần Lan
3. Những điều cần biết về thị trường Đan Mạch
4. Những điều cần biết về thị trường Iceland
5. Những điều cần biết về thị trường Na Uy
6. Những điều cần biết về thị trường Latvia
7. Quy định về thị trường cơ bản của các nước Bắc Âu
8. Một số quy định nhập khẩu hàng nông sản và thực phẩm vào khu vực Bắc Âu
9. Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp Bắc Âu
10. Thị trường rau quả tươi Bắc Âu
11. Thị trường cà phê Bắc Âu
12. Thị trường thực phẩm hữu cơ Bắc Âu
13. Thị trường giày dép Bắc Âu
14. Thị trường nhựa và sản phẩm từ nhựa Bắc Âu

Thông tin chung về thị trường Na Uy

1. Thông tin chung về Na Uy

2. Chính phủ Na Uy

3. Thông tin về đầu tư

4. Cơ quan Thống kê Na Uy

5. Quỹ Đầu tư Na Uy

Thông tin về thuế, các ưu đãi và xuất xứ

1. Cơ quan Thuế Na Uy

2. Hải quan Na Uy

3. Cơ quan Chính sách Thương mại Na Uy

4. Bộ Công Thương Na Uy

5. Tra mức thuế nhập khẩu

Thông tin về các qui định pháp lý

1. Các qui định về xuất nhập khẩu

2. Cơ quan An toàn Thực phẩm Na Uy

3. Bộ Nông nghiệp và Thực phẩm Na Uy

4. Cơ quan Tiêu chuẩn Na Uy

5. Ủy ban Công nghệ điện tử Na Uy (NEK)

6. Cơ quan Thông tin Na Uy (Nkom)

Hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu vào Na Uy

1. Hướng dẫn các doanh nghiệp nhập khẩu hàng vào Na Uy

2. Cổng Thông tin Thương mại Na Uy

3. Cơ quan hỗ trợ doanh nghiệp Na Uy

4. Phòng Thương mại Oslo

5. Hiệp hội các Phòng Thương mại Na Uy

6. Công cụ tìm kiếm doanh nghiệp Na Uy

7. Hỗ trợ start-up và đổi mới

8. Hội chợ Triển lãm Khu vực Bắc Âu

9. Hội chợ Thương mại Na Uy

Hiệp hội Ngành hàng

1. Liên đoàn các ngành công nghiệp Na Uy

2. Liên đoàn doanh nghiệp và các ngành Na Uy

3. Hội đồng Thủy sản Na Uy

4. Hiệp hội Thực phẩm và Đồ uống

Phụ lục

Phụ lục 1