Trong bối cảnh toàn cầu đang ngày càng chú trọng đến phát triển bền vững, đặc biệt tại các thị trường phát triển như Bắc Âu, doanh nghiệp Việt Nam cần tích cực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ xanh để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các đối tác quốc tế. Việc sản xuất xanh không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là chìa khóa để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

  1. Yêu cầu của thị trường Bắc Âu đối với sản phẩm xuất khẩu

Bắc Âu, với các quốc gia tiêu biểu như Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan và Na Uy, luôn tiên phong trong việc thúc đẩy các giải pháp phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Chính phủ và người tiêu dùng tại các nước này đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường đối với hàng hóa nhập khẩu. Để có thể thâm nhập và mở rộng thị trường xuất khẩu sang Bắc Âu, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cần đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng mà còn phải đảm bảo sản phẩm thân thiện với môi trường, từ khâu sản xuất đến tiêu dùng.

  1. Vai trò của công nghệ xanh trong phát triển xuất khẩu

Công nghệ xanh đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện quá trình sản xuất, giúp giảm thiểu tiêu thụ năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và giảm thiểu chất thải. Đặc biệt, ứng dụng công nghệ xanh giúp doanh nghiệp sản xuất ra những sản phẩm không chỉ có chất lượng cao mà còn phù hợp với các tiêu chuẩn môi trường, góp phần xây dựng uy tín và nâng cao khả năng cạnh tranh.

  • Năng lượng tái tạo: Doanh nghiệp có thể sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió trong sản xuất để giảm thiểu phát thải carbon.
  • Vật liệu tái chế: Sử dụng vật liệu tái chế trong quá trình sản xuất giúp giảm thiểu lượng chất thải và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
  • Công nghệ tiết kiệm năng lượng: Áp dụng các giải pháp công nghệ để tiết kiệm năng lượng, giảm tiêu hao và tăng hiệu suất sản xuất.
  1. Bài học từ các doanh nghiệp Bắc Âu nổi tiếng

Một số doanh nghiệp lớn ở Bắc Âu đã thành công trong việc áp dụng công nghệ xanh vào sản xuất và xây dựng thương hiệu bền vững, tạo ra những sản phẩm thân thiện với môi trường.

  • IKEA: Tập đoàn nội thất này đã đầu tư mạnh mẽ vào các giải pháp năng lượng tái tạo và sử dụng vật liệu tái chế để sản xuất sản phẩm. IKEA cam kết đến năm 2030, tất cả các sản phẩm của họ sẽ được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu tái tạo hoặc tái chế hoàn toàn, góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
  • H&M: Chuỗi thời trang này đã triển khai nhiều chương trình thu hồi và tái chế quần áo cũ, đồng thời sử dụng các loại vải thân thiện với môi trường. H&M đang hướng đến mục tiêu phát triển sản xuất thời trang bền vững và giảm thiểu lượng rác thải dệt may toàn cầu.
  • Lego: Với cam kết sản xuất các sản phẩm từ nhựa sinh học và tái chế, Lego đã thể hiện tầm nhìn dài hạn trong việc phát triển bền vững. Công ty đặt mục tiêu sử dụng toàn bộ nguyên liệu tái chế cho các sản phẩm của mình vào năm 2030.
  1. Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam

Việt Nam có tiềm năng lớn trong lĩnh vực xuất khẩu, đặc biệt là các ngành dệt may, nông sản và hàng tiêu dùng. Tuy nhiên, để có thể thành công tại các thị trường phát triển như Bắc Âu, các doanh nghiệp Việt Nam cần nỗ lực cải tiến công nghệ và áp dụng các giải pháp sản xuất xanh.

4.1 Cơ hội

  • Mở rộng thị trường xuất khẩu: Việc áp dụng công nghệ xanh giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị phần tại các thị trường khó tính như Bắc Âu, nơi mà người tiêu dùng ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường.
  • Tiết kiệm chi phí trong dài hạn: Sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và nguyên liệu tái chế không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn góp phần xây dựng hình ảnh doanh nghiệp xanh, tăng uy tín và lòng tin từ phía khách hàng.

4.2 Thách thức

  • Chi phí đầu tư ban đầu: Việc triển khai các công nghệ mới và quy trình sản xuất xanh đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu cao. Điều này có thể là một rào cản đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
  • Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao: Để áp dụng và quản lý hiệu quả các công nghệ xanh, doanh nghiệp cần có đội ngũ nhân lực có trình độ cao và hiểu biết sâu về công nghệ môi trường. Tuy nhiên, nguồn nhân lực này tại Việt Nam vẫn còn khá hạn chế. 
  1. Khuyến nghị và kết luận

Để nâng cao khả năng cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp Việt Nam cần:

  • Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh: Đây là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp không chỉ đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
  • Học hỏi từ các doanh nghiệp Bắc Âu: Các doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ những tập đoàn lớn như IKEA, H&M và Lego, không chỉ về cách thức áp dụng công nghệ xanh mà còn về việc xây dựng thương hiệu bền vững.
  • Tận dụng các hỗ trợ từ chính phủ và tổ chức quốc tế: Chính phủ và các tổ chức quốc tế đang có nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh. Doanh nghiệp Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này để giảm thiểu chi phí và rủi ro khi áp dụng công nghệ mới.

Tóm lại, trong bối cảnh toàn cầu hóa và xu hướng phát triển bền vững, doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng nghiên cứu, ứng dụng và sản xuất công nghệ xanh nếu muốn duy trì và phát triển trên thị trường quốc tế. Điều này không chỉ giúp gia tăng khả năng cạnh tranh mà còn đóng góp tích cực vào việc bảo vệ môi trường.

(Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Đan Mạch, Na Uy, Iceland, và Latvia)