Chính phủ Thụy Điển vừa thông qua một quyết định quan trọng thay đổi khung kinh tế của quốc gia, từ mục tiêu tài khóa “thặng dư” sang “cân bằng”, cho phép nước này chi tiêu thêm 220 tỷ krona trong tám năm tới. Quyết định này, được công bố bởi Bộ trưởng Tài chính Elisabeth Svantesson ngày 17/10, đã nhận được sự đồng thuận của sáu trong số tám đảng phái chính trị, đại diện cho gần 90% số ghế trong Quốc hội.
Thay đổi này đánh dấu sự chuyển biến trong chính sách tài khóa của Thụy Điển, một quốc gia đã áp dụng mục tiêu thặng dư kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính vào những năm 1990. Mục tiêu thặng dư đã giúp Thụy Điển duy trì tài chính công ổn định, giảm nợ công và cân bằng ngân sách qua các chu kỳ kinh tế. Tuy nhiên, với mức nợ công hiện tại của Thụy Điển đã giảm đáng kể, chính phủ quyết định điều chỉnh chính sách này để tạo ra nhiều dư địa hơn cho chi tiêu công mà không cần tiếp tục giảm nợ.
Tác động của thay đổi mục tiêu tài khóa
Với việc chuyển từ mục tiêu thặng dư (0,3% GDP) sang mục tiêu cân bằng (0% thặng dư), Thụy Điển sẽ có thêm khoảng 25 tỷ krona mỗi năm để đầu tư vào các lĩnh vực cần thiết như phát triển hạ tầng, năng lượng xanh, và cải thiện dịch vụ công. Mục tiêu này cũng sẽ giúp chính phủ có thêm khả năng ứng phó với những cú sốc kinh tế hoặc khủng hoảng tài chính trong tương lai.
Theo Bộ trưởng Svantesson, việc thay đổi mục tiêu tài khóa là cần thiết để giúp Thụy Điển đối mặt với các thách thức kinh tế đang nổi lên, đặc biệt là nhu cầu đầu tư vào chuyển đổi năng lượng xanh và xây dựng nhà máy điện hạt nhân nhằm đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia. Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh rằng Thụy Điển sẽ không rơi vào giai đoạn thâm hụt ngân sách kéo dài mà một số người đã đề xuất. Thay vào đó, mục tiêu cân bằng sẽ giúp quốc gia này duy trì mức nợ công ở mức ổn định, không để lại gánh nặng cho các thế hệ tương lai.
Nợ công thấp và so sánh với các quốc gia khác
Một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến quyết định này là mức nợ công rất thấp của Thụy Điển. Trong những năm qua, chính sách thặng dư đã giúp nước này giảm nợ đáng kể, đặc biệt khi so sánh với các quốc gia khác như Phần Lan và Mỹ. Tại buổi họp báo, Bộ trưởng Svantesson đã trình bày biểu đồ so sánh, cho thấy trong khi nợ công của Thụy Điển được kiểm soát, nợ của Phần Lan và Mỹ đã tăng nhanh chóng sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào năm 2008. Phần Lan, quốc gia từng có mức nợ thấp hơn Thụy Điển, hiện nay có nợ công gấp đôi so với Thụy Điển, tạo ra những thách thức lớn trong việc cân bằng ngân sách và giảm nợ.
Những ý kiến phản đối và sự không đồng thuận
Mặc dù quyết định thay đổi mục tiêu tài khóa đã nhận được sự ủng hộ của phần lớn các đảng phái chính trị, hai đảng là Đảng Cánh tả và Đảng Xanh đã phản đối sự thay đổi này. Họ cho rằng Thụy Điển nên cho phép thâm hụt ngân sách trong suốt chu kỳ kinh tế để giải phóng thêm nhiều nguồn lực cho quá trình chuyển đổi xanh. Ida Gabrielsson, đại diện của Đảng Cánh tả, gọi đây là một “thất bại lịch sử” khi cho rằng quốc gia đã bỏ lỡ cơ hội để thúc đẩy đầu tư lớn vào các dự án công nghệ xanh nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu.
Liệu thay đổi này có thực sự quan trọng?
Mặc dù sự thay đổi này cho phép Thụy Điển chi tiêu thêm 25 tỷ krona mỗi năm, nhiều chuyên gia cho rằng tác động của nó không quá lớn đối với tổng thể nền kinh tế. Torbjörn Isaksson, chuyên gia phân tích kinh tế tại Nordea, nhận định rằng 25 tỷ krona là một con số đáng kể, nhưng trong tương quan với toàn bộ GDP của Thụy Điển, nó không phải là một thay đổi mang tính bước ngoặt. Ông cũng chỉ ra rằng sai số dự báo tài chính công thường nằm trong khoảng 1-1,5% GDP, do đó việc chuyển từ mục tiêu thặng dư 0,3% sang cân bằng sẽ không tạo ra một sự biến đổi lớn.
Tuy nhiên, đối với chính phủ Thụy Điển, sự thay đổi này tạo ra sự linh hoạt cần thiết để đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng mà không làm gia tăng nợ công, giúp quốc gia chuẩn bị tốt hơn cho các thách thức kinh tế trong tương lai.
Nguồn: www.dn.se