Thị trường thời trang và dệt may bền vững tại Bắc Âu đang phát triển mạnh mẽ, nhờ vào nhận thức ngày càng cao của người tiêu dùng về tác động của ngành thời trang đến môi trường. Khu vực này, gồm các nước như Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy và Phần Lan, là nơi người tiêu dùng luôn ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường và có trách nhiệm xã hội. Những sản phẩm có nguồn gốc từ nguyên liệu hữu cơ hoặc tái chế, được sản xuất theo quy chuẩn bảo vệ môi trường và quyền lợi của người lao động, ngày càng chiếm lĩnh thị trường.

Với vai trò là một trong những quốc gia xuất khẩu dệt may lớn trên thế giới, Việt Nam đang đứng trước cơ hội khai thác thị trường ngách này. Tuy nhiên, việc tham gia vào thị trường thời trang bền vững không chỉ đòi hỏi sản xuất những sản phẩm chất lượng cao mà còn phải phù hợp với các tiêu chuẩn bền vững mới mà EU, trong đó có các nước Bắc Âu, đang ngày càng siết chặt. Điều này được nhấn mạnh qua Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn mới của EU (EU Strategy for Sustainable and Circular Textiles), được công bố vào tháng 3 năm 2022.

Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn của EU

Mục tiêu của Chiến lược Dệt may Bền vững

Chiến lược Dệt may mới của EU hướng tới việc giảm thiểu tác động của ngành dệt may lên môi trường, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và khuyến khích việc tuần hoàn sản phẩm. Các mục tiêu chính của chiến lược này bao gồm:

  • Giảm thiểu chất thải và ô nhiễm môi trường từ ngành dệt may, bao gồm cả rác thải vi nhựa và hóa chất độc hại.
  • Tăng cường sử dụng vật liệu bền vững như nguyên liệu tái chế hoặc hữu cơ, đồng thời khuyến khích sản xuất các sản phẩm có độ bền cao và dễ dàng tái sử dụng.
  • Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn thông qua các mô hình sản xuất, tiêu dùng, tái chế và tái sử dụng.
  • Xây dựng quy chuẩn nghiêm ngặt cho sản phẩm dệt may bán trên thị trường EU, bao gồm yêu cầu về độ bền, tính tái chế và quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.

Ảnh hưởng đến các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam

Chiến lược này đặt ra các yêu cầu ngày càng cao về tính bền vững đối với sản phẩm thời trang nhập khẩu vào EU, đặc biệt từ các nước sản xuất lớn như Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam cần phải thích ứng với những thay đổi về quy định và chiến lược để đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng các tiêu chuẩn mới về độ bền, tái chế và thân thiện môi trường mà EU đề ra.

Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam

Cơ hội

Việc EU thúc đẩy Chiến lược Dệt may Bền vững mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng thời trang bền vững tại Bắc Âu đang ngày càng mạnh mẽ. Việt Nam có nhiều lợi thế để khai thác thị trường này, như nguồn nguyên liệu tự nhiên dồi dào và kỹ thuật thủ công truyền thống, đáp ứng nhu cầu về tính bền vững và yếu tố văn hóa.

  • Nguyên liệu tự nhiên: Việt Nam có nguồn nguyên liệu hữu cơ phong phú như bông hữu cơ, tre, nứa, và lụa tự nhiên, được người tiêu dùng Bắc Âu ưa chuộng. Đây là những nguyên liệu dễ phân hủy, không chứa hóa chất độc hại, phù hợp với yêu cầu bảo vệ môi trường mà EU đang thúc đẩy.
  • Sản xuất thủ công: Nghề dệt lụa, thêu tay và sản xuất trang phục truyền thống của Việt Nam có thể tạo ra các sản phẩm thời trang bền vững và độc đáo. Những sản phẩm này không chỉ thân thiện với môi trường mà còn mang giá trị văn hóa, thu hút người tiêu dùng Bắc Âu tìm kiếm sự khác biệt.

Thách thức

  • Tiêu chuẩn cao về môi trường: Việc tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe của EU về bền vững là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Các tiêu chuẩn này yêu cầu doanh nghiệp không chỉ sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường mà còn phải đảm bảo quy trình sản xuất không gây ô nhiễm và sản phẩm có khả năng tái chế cao.
  • Chi phí tuân thủ và đầu tư: Việc đáp ứng các tiêu chuẩn của EU đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch hơn và quản lý chất thải hiệu quả hơn. Đồng thời, việc đạt được các chứng nhận quốc tế như Global Organic Textile Standard (GOTS) hay Fair Trade cũng tạo ra gánh nặng chi phí ban đầu.

Chiến lược cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam để thâm nhập thị trường Bắc Âu

Đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững của EU

Để thâm nhập vào thị trường Bắc Âu và hưởng lợi từ chiến lược dệt may bền vững của EU, doanh nghiệp Việt Nam cần phải chú trọng đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt. Các doanh nghiệp có thể hợp tác với các tổ chức quốc tế để đạt được các chứng nhận bền vững, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Để phù hợp với yêu cầu của EU về tính tái chế và tuần hoàn, các doanh nghiệp nên đầu tư vào các công nghệ sản xuất vật liệu tái chế hoặc phát triển các sản phẩm có khả năng tái sử dụng cao. Việc tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm thiểu chất thải cũng là một yếu tố quan trọng.

Tăng cường giá trị qua thiết kế sáng tạo

Doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao giá trị sản phẩm thông qua thiết kế sáng tạo, phù hợp với xu hướng thời trang bền vững. Các sản phẩm không chỉ cần đáp ứng các yêu cầu về môi trường mà còn phải có tính thẩm mỹ và phong cách hiện đại, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Bắc Âu.

Sử dụng các nguyên liệu truyền thống của Việt Nam như lụa tơ tằm, kết hợp với thiết kế hiện đại và kỹ thuật tiên tiến để tạo ra các sản phẩm thời trang cao cấp và bền vững.

Phát triển kênh phân phối và thương mại điện tử

Thương mại điện tử là kênh quan trọng để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Bắc Âu. Việc tận dụng các nền tảng bán lẻ trực tuyến như Zalando, ASOS, và các nền tảng chuyên về thời trang bền vững là chiến lược hiệu quả để giới thiệu sản phẩm tới người tiêu dùng Bắc Âu.

Xây dựng thương hiệu dựa trên tính bền vững và câu chuyện văn hóa

Người tiêu dùng Bắc Âu đặc biệt quan tâm đến nguồn gốc và câu chuyện của sản phẩm. Các doanh nghiệp Việt Nam nên xây dựng thương hiệu dựa trên câu chuyện về quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, kết hợp với văn hóa và nghệ thuật thủ công truyền thống Việt Nam. Điều này giúp tạo ra sự gắn kết với khách hàng và tăng cường nhận diện thương hiệu.

Kết luận

Việc EU áp dụng Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn không chỉ mang đến thách thức mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Để thành công, các doanh nghiệp cần nhanh chóng điều chỉnh mô hình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về môi trường và xã hội, đồng thời khai thác tối đa các giá trị văn hóa truyền thống và sự sáng tạo trong thiết kế. Kết hợp giữa bền vững và văn hóa sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và chiếm lĩnh thị trường Bắc Âu đầy tiềm năng.

(Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển)