Thời tiết cực đoan đang đẩy giá cà phê lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, với dự báo một gói cà phê sẽ tăng thêm 1-1,5 USD vào mùa xuân này. Đây có thể chỉ là khởi đầu, theo cảnh báo từ ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.

“Những vấn đề này đang ngày càng nghiêm trọng,” Minette Rosén từ công ty rang xay cà phê Zoégas cho biết.

Tại Thụy Điển, giá cà phê dự kiến sẽ tăng mạnh ít nhất hai lần trong năm nay, nguyên nhân chủ yếu từ tình trạng thời tiết khắc nghiệt tại Brazil – quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới.

“Chúng tôi đã trải qua nhiều năm với lượng mưa quá ít. Năng suất thu hoạch ngày càng kém,” Minette Rosén, trưởng bộ phận thu mua cà phê của Zoégas, chia sẻ.

Hạt Arabica – loại hạt phổ biến nhất tại Thụy Điển – rất nhạy cảm với biến đổi khí hậu. Nó phát triển tốt nhất tại các quốc gia gần xích đạo, trong môi trường đất núi lửa ẩm, trên những sườn núi dốc ở độ cao khoảng 2.000 mét. Tuy nhiên, những khu vực này, đặc biệt ở Brazil, châu Phi và châu Á, đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu.

“Lượng mưa quá nhiều hoặc quá ít, mưa không đúng thời điểm và hạn hán cũng vậy. Nhiều nông dân cà phê rất lo lắng trước tình hình hiện tại,” Minette Rosén nói thêm.

Giá cà phê nhân đã tăng 75% trong một năm qua và gấp đôi trong vòng hai năm, đạt mức cao nhất trong 50 năm qua. Vì chi phí cà phê nhân chiếm khoảng 70% giá thành sản xuất, cú sốc giá này sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến giá bán lẻ. Tình hình còn trầm trọng hơn bởi đồng krona Thụy Điển mất giá so với đồng USD – đơn vị giao dịch của cà phê nhân.

Anders Fredriksson, giám đốc điều hành của nhà rang xay cà phê Löfbergs, nhận định: “Tình hình hiện tại thực sự khó khăn. Giá đã tăng mạnh từ tháng 1 năm ngoái và tiếp tục tăng nhanh trong tháng 11 và 12. Những tác động tồi tệ nhất vẫn chưa đến với người tiêu dùng.”

Dự kiến, giá cà phê trên kệ hàng sẽ tăng thêm ít nhất 1,5 USD mỗi gói trong vài tháng tới, phản ánh đợt tăng giá cà phê nhân. Đợt tăng giá đầu tiên khoảng 0,5 USD có thể xảy ra trong vài tuần tới, và đợt tăng thứ hai, ít nhất 1 USD, dự kiến diễn ra vào khoảng lễ Phục sinh.

Giá cà phê toàn cầu tăng: Cơ hội lớn cho Robusta Việt Nam

Trong khi Thụy Điển tiêu thụ chủ yếu cà phê Arabica, Việt Nam – nước sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới – lại nổi tiếng với hạt Robusta. Robusta có chi phí thấp hơn, khả năng chống chịu khí hậu tốt hơn Arabica và thường được sử dụng trong cà phê hòa tan. Sự gia tăng giá Arabica toàn cầu mở ra cơ hội lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam, khi nhu cầu chuyển hướng sang các lựa chọn thay thế tiết kiệm hơn.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam

  • Thâm nhập thị trường Bắc Âu: Mặc dù Thụy Điển và các nước Bắc Âu ưu tiên Arabica, nhưng giá Arabica tăng cao có thể thúc đẩy các nhà nhập khẩu tìm kiếm nguồn cung Robusta với giá hợp lý hơn. Doanh nghiệp Việt Nam nên tăng cường quảng bá Robusta như một giải pháp thay thế chất lượng với giá thành thấp hơn.
  • Cải thiện chất lượng Robusta: Để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng Bắc Âu, cần đầu tư vào giống Robusta chất lượng cao, giảm vị đắng gắt, tăng hương thơm và áp dụng các tiêu chuẩn canh tác bền vững.
  • Đẩy mạnh thương hiệu và chứng nhận quốc tế: Các chứng nhận như Rainforest Alliance hay Fair Trade sẽ giúp cà phê Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường châu Âu. Kết hợp câu chuyện về sản phẩm bền vững và bảo vệ môi trường có thể thu hút người tiêu dùng.
  • Đa dạng hóa sản phẩm: Phát triển các sản phẩm cà phê blend (pha trộn giữa Arabica và Robusta) có thể tạo cầu nối phù hợp với thị hiếu của thị trường Bắc Âu.

(Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Na Uy, Đan Mạch, Iceland, và Latvia)